373 TBB Dergisi 2024 (170) M. Serhat SARISÖZEN melen değerlendirebilir. Burada HMK m.262’de düzenlenen ve tanığın övülemeyeceği ve tahkir edilemeyeceğine ilişkin kuralın mutlak şekilde uygulanmasında bir tereddüt yoktur. Buna karşın vekillerin, uygun sorgulama teknikleriyle, tanığın ilgisiz beyanda bulunması durumunda, onun sorulan soruya cevap vermeye teşvik edilmesi bağlamındaki girişime ise dikkatle yaklaşılması ve her durumda vekile müdahale edilmemesi yerinde olacaktır. Anglo-Amerikan Hukukunda avukatlar, kendi tanıklarını sorgu için hazırlar.40 Sorgulamayı yapacak avukat, tanığını sadece doğrudan sorgu için değil, doğrudan sorgudan sonra yapılacak çapraz sorgu için de hazırladıktan sonra mahkemede dinletmelidir.41 Burada tanığın hazırlanması ile kastedilen, tanığın etki altına alınması olmamalıdır. Tanık, hangi hususların çekişmeli olduğunu bilemeyeceğinden veya ispata konu vakıa hakkında bilgi sahibi olamayacağından özellikle tanığın ilgisiz konulara yönelmemesi veya anlatması gereken hususu, yargılamanın seyri içerisinde heyecanlanarak atlamaması için tanığın hazırlanması mümkün olabilmelidir. Tanıkların hazırlanması, gerçek delil kuvvetinin ortaya çıkarılmasını sağlayabileceği gibi, mahkemenin zaman kaybının da önüne geçecektir.42 Sonuç itibariyle, doğrudan sorgunun başarıya ulaşması için; tanığın, özgürce ifade vermesine engel olmadan, onu kontrol etmek gerekir. Bu kontrole avukat iyi bir hazırlık süreci sonucunda ulaşacaktır. Sungurtekin Özkan’a göre, tanıklarla mahkeme dışında temasa geçme yasağı tanığın avukat tarafından etkilenmesini ve bu suretle gördüğü, algıladığı hususlarla ilgili objektif olmayan veya tamamıyla yanlış bir şekilde ifade vermeye teşvik edilmesini, kandırılmasını önlemeyi amaçlar.43 Ertanhan’a göre de tanıklara sorular yöneltmek hâkimin işidir ve bu iş usul kanunlarında öngörüldüğü gibi yapılır.44 HMK. m. 152’nin yürürlüğe girmesinden sonra kanaatimizce bu ifade artık doğru olmayacaktır. 40 Nicholas Herman, North Carolina Civil Trial Practice, New York 2012, s. 82. 41 John Nicholas Iannuzzi, Handbook of Cross Examination: The Mosaic Art, Third Edition, United States 2011, s. 135. 42 Ertanhan, s. 221. 43 Sungurtekin Özkan, s. 567; Ayrıca bkz. Ertanhan, s. 221. 44 Ertanhan, s. 221.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1