386 Osmanlı Ceza Muhakemesi Hukukunda Şüpheli ve Sanığın Susma Hakkı Cezâiyye Kanun-ı Muvakkati (UMCKM) olarak adlandırılan, Osmanlı Devleti’nin ilk ceza muhakemesi kanunu kabul edilmiştir. Bu kanun 50 sene yürürlükte kalmıştır. Bu ikinci dönem ise, makalede Tanzimat sonrası dönem olarak adlandırılmıştır. Bu nedenle Osmanlı ceza muhakemesi hukukunda susma hakkını Tanzimat öncesi ve Tanzimat sonrası dönem olarak iki ayrı evrede incelemek gerekir. Bu makalede de susma hakkı iki dönemdeki farklılıklar ele alınarak değerlendirilmiştir. Ancak, Osmanlı Dönemi’ndeki uygulamada susma hakkı, günümüzdekinden farklıdır. Bazı durumlarda şüpheli veya sanığın (özellikle Tanzimat öncesi dönemde) işkence ya da kötü muamele yoluyla konuşmaya zorlanması, susmasından sonuç çıkarılması söz konusu olmuştur. Tanzimat sonrası dönemde susma hakkı tanındığı görülmekteyse de bu dönemde susma hakkı günümüzdeki anlamından farklı şekilde yorumlanmış ve uygulanmıştır. Osmanlı Devleti’nde hukuk İslam Hukuku’na dayandığı için, kimsenin kendisini veya yakınlarını suçlamaya ya da bu yönde delil göstermeye zorlanamaması hakkı ile susma hakkının uygulanmasında İslam Hukuku kuralları öncelikle nazara alınmıştır. Aşağıda, önce susma hakkı (nemo tenetur ilkesi) tanımlanmıştır. Kavramın tanımlanmasından sonra, Osmanlı ceza muhakemesi hukukunda susma hakkının daha iyi anlaşılması için Dünya tarihinde süreçte bu hakkın nasıl geliştiği üzerinde durulmuştur. Ardından hakkın Osmanlı Hukuk sistemindeki gelişim süreci ele alınmış, Osmanlı Dönemi de Tanzimat öncesi dönem ve Tanzimat sonrası dönem olarak iki başlık altında incelenmiştir. Son olarak, susma hakkının 1876 Anayasası’ndaki görünümüne de Tanzimat sonrası dönem başlığı altında değinilmiştir. Bu alt başlık altında ayrıca, susma hakkının günümüzdeki uygulanış şekli ile Osmanlı Dönemindeki uygulanış şekli arasındaki farklılıklar değerlendirilmiştir. I. KAVRAM VE TANIM Susma hakkı, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde “bir soruşturma sırasında sanığın, ceza yönünden aleyhine sonuç doğuracak sorulara cevap
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1