399 TBB Dergisi 2024 (170) Şaban Cankat TAŞKIN Susma hakkının İngiltere’de güçlenmesi 1730’lu yıllarda sanığa müdafi yardımından yararlanma hakkının tanınması, gerçek anlamda yerleşmesi ise 1780’li yıllarda müdafilik kurumunun savunmadaki etkinliğinin güçlenmesi ile mümkün olabilmiştir.64 Common Law hukuk sisteminde, hukuka aykırı yollarla elde edilen sanık beyanının ceza muhakemesinde delil olarak kullanılması bakımından en önemli davalardan biri 1783 tarihli R. V Waricksall Davası’dır.65 Davada hırsızlık ürünü olan eşya almakla suçlanan sanığın ikrarı reddedilmesine karşın, ikrardan yola çıkılarak ikametgâhında yatağının altında bulunan çalıntı eşyalar delil olarak kabul edilmiştir.66 Bu davada sanık, susma hakkını kullanmayı ya da suçlamaları inkâr etmeyi düşündüğü halde, kendisine ceza almaması karşılığında menfaat teklif edildiğini ve suçlamaları bu menfaat karşılığında kabul ettiğini belirtmiştir. Bunun üzerine mahkeme sanığın bu beyanının özgür irade ile verilmediği gerekçesi ile delil olarak kabul etmemiştir.67 Bu dava, günümüz ceza muhakemesi hukukunun temel ilkelerinden olan sanığın beyanının özgür iradeye dayanması ilkesinin temellendirildiği ilk davalardan biri olma özelliğini de taşımaktadır.68 Common Law hukuk sisteminde şüpheli ve sanığa tanınan hakların 18’inci yüzyılın sonları ile 19’uncu yüzyılın başlarında yasal metinlere girmeye başladığı ifade edilebilir.69 Örneğin, her ne kadar susma hakkı açıkça zikredilmemişse de 1776 tarihli Virginia İnsan 64 John H Langbein, “The Historical Origins of The Privilage Against Self-Incrimination At Common Law”, Michigan Law Review,Year: 1994, Vol: 92, No:5, s. 1048. 65 R v. Warickshall,1783, 1 Leach CC 263, 168 ER 234. 66 Meltem Dündar, “İngiliz ve Türk Ceza Muhakemesi Hukuklarında Hukuka Aykırı Deliller”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014, s. 298, dn: 661. 67 Oliver M. Wesley, “Prohibition, Stare Decisis, and Tehi Lagging Ability of Science to Influence Criminal Procedure”, The Journal of Criminal Law and Criminology, Fall.2015, Vol: 105, No.4, s.1009. 68 Aydın, s. 44. 69 Aydın, s. 43.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1