401 TBB Dergisi 2024 (170) Şaban Cankat TAŞKIN Susma hakkı ABD’de 1789 yılındaki beşinci anayasa değişikliği ile anayasal dayanak kazanmıştır.76 Bu tarih, susma hakkının günümüzdeki çağdaş görünümüne evrildiği tarih olarak ifade edilebilir. Başka bir deyişle, modern anlamdaki susma hakkı ve nemo tenetur ilkesinin beşiği ABD’dir.77 Susma hakkının Anglo-Amerikan Hukuk sistemindeki asıl gelişimi ise 1829 yılında örgütlenmiş, devletin denetim ve gözetimindeki polis teşkilatının kurulmasından sonradır.78 12 Ağustos 1898 tarihi de susma hakkının yasal temele dayandırılması açısından önemli bir tarihtir. Zira bu tarihte İngiltere’de Cezai Deliller Kanunu (Criminal Evidence Act) kabul edilmiştir.79 Kanun’la, ifade ve sorgu için şüpheli/sanık sıfatıyla çağrılan kişiye, yasada istisnai olarak sayılan haller dışında, suçlama konusu fiil ya da hakkındaki suçlamalar hakkında herhangi bir soru sorulamayacağı hükme bağlanmıştır.80 İfadesine veya sorgusuna başvurulacak olan kişiye, bu nitelikteki soruları yanıtlamama hakkı da Kanun’la tanınmıştır.81 Böylece, susma hakkının günümüzdeki görünümüne çok yakın şekliyle kanunlaştığı söylenebilir. Kanun’da, suçlanan kimsenin ifade vermesi durumunda yemin edeceği düzenlenmiştir.82 Bu yöntemle, suçlanan kişinin beyanlarından çıkarımda bulunarak masum insanların beraat etmesi amaçlanmıştır.83 76 Demirbaş, s. 151. 77 Moreland, s. 274. 78 Haydar,s. 42; Aydın, s. 42. 79 https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Vict/61-62/36/section/1/enacted ,E.T: 26.08.2023. 80 “(f) Suçlanan veya tanık olarak bu kanuna göre çağrılan kimseye, suçlandığı fiil veya hakkındaki ithama ilişkin soru sorulamaz ve sorulursa da cevap vermesi istenemez. Meğer ki…” (Çeviri tarafımdan yapılmıştır), 1898 c. 36Section 1, https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Vict/61-62/36/section/1/enacted ,E.T: 26.08.2023. 81 Haydar, s. 43; Aydın, s. 45. 82 “h) Bu kanundaki hiçbir madde, 1848 tarihli Ağır Suçlar Kanunu on sekizinci bölümünün [11 & 12 Vict. c. 42.] hükümlerini etkilemez veya suçlanan kişiye yeminsiz beyanda bulunma hakkı vermez.” (Çeviri tarafımdan yapılmıştır). 1898 c. 36Section 1, https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Vict/61-62/36/section/1/ enacted ,E.T: 26.08.2023. 83 Haydar, s. 43.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1