34 Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararı Ardından Türk Hukukunda Evli Kadının ve Çocuğun Soyadı SONUÇ Anayasa Mahkemesi, evlenen kadının soyadını düzenleyen, kadına, erkeğin soyadı önünde kendi soyadını da kullanma imkanını sağlayan TMK m. 187’yi iptal etmiş ve bu karar 28.01.2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. AYM, kararı iptal ederken kamuyu ilgilendiren bir düzenleme olduğunu belirterek 9 aylık bir geçiş süreci öngörmüş olmasına karşın Kanun Koyucu bu konuda yasal düzenlemeler yapmamıştır. AYM’nin bu yönde karar vermesinin temellerini oluşturan AİHM’nin Türkiye aleyhine kararlarının etkisi olduğu açıktır. AİHM önünde, soyadına ilişkin devlet geleneği ve diğer tezler sağlam dayanaklarla savunulmadığı sürece bu davaların ülkemiz aleyhine sonuçlanmaya devam edeceği ortadadır. AİHM, soyadına ilişkin verdiği kararlarda sağlam temellere dayandırılmak kaydıyla devletlerin soyadına ilişkin ülkesel tercihlerine ve düzenlemelerine müdahale etmek istemediğini belirtmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi karşısında bunlar belirtilen kriterler eşliğinde eğer savunulamayacaksa bulunacak diğer çözüm, konuya ilişkin yeni yasal düzenlemelerin yapılmasıdır. Yeni yasal düzenlemelerin ne şekilde yapılacağının takdiri elbette siyasi iktidar ve Kanun Koyucunun kanaatleridir.110 Yapılacak düzenleme, kadına evlenmeyle birlikte, evlenmeden önceki soyadını tek başına kullanmaya devam etme imkanı verecek şekilde olabileceği gibi tamamen çalışmamızda irdelemiş olduğumuz İsviçre ve Alman Hukuk sisteminin benimsenmesi şeklinde de olabilecektir. Ancak İsviçre ve Alman Hukuk sistemi tercih edilecekse dahi söz konusu devletlerde eşcinsel birlikteliklere ilişkin düzenlemelerin yer aldığı ve Almanca kavramların Türkçe karşılıklarının ciddi farklılıklar doğurabileceği unutulmadan düzenlemeler yapılmalıdır. Anayasa Mahkemesi’nin vermiş olduğu iptal kararının sadece kadının soyadını etkilediğini düşünmek, yapılacak temel hatalardan 110 Elbette bu tercihlerde bulunurken hangi değerlerin ön plana çıkarılacağı önem arzetmektedir. Bu noktada bireysel bakış mı yoksa aileyi korumaya öncelik veren bakış mı bunların objektif olarak tartışması yapıldıktan sonra Türk Hukukuna yön verecek adımlar atılmalıdır. Bkz. Mürşide Şimşek, “Aile Birliğinin ve Kişilik Hakkının Korunması Bağlamında Evlenen Kadının Soyadı”, Yasama Dergisi, S. 48, 2023, s. 88 – 126.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1