42 Vicdani Ret Hakkı ve Türk Hukukundaki Yeri alınmanın reddedilmesidir; zira devletler savaşta olmasa bile “savaşmayan” bir ordunun var olma nedeni değişmemektedir.8 Farklı ayrımlar olmakla birlikte vicdani ret genel olarak: 1) saiklerine 2) kapsamına ve 3) yetkili organlarla iş birliğinin derecesine göre üç gruba ayrılabilir. Saiklerine göre vicdani ret i) dine dayalı ve ii) din dışı inançlara dayalı olarak; kapsamlarına göre vicdani ret ise i) total vicdani retçiler ve ii) seçici vicdani retçiler olarak gruplandırılabilir. Dini temelli retçiler görüşlerini, kutsal kitaplardaki metinlere ya da pasifizmi dini bir emir olarak vaaz eden kiliselerin mensubu olmalarına dayandırmaktadırlar.9 İlk vicdani retçiler de mensubu oldukları dinin buyruklarını gerekçe göstererek dünyevi yasalara itaat etmeyen ve aynı dini paylaştıkları kişilerce dışlanmaktansa devletin zulmüne razı olan dini muhalifler şeklinde ortaya çıkmıştır.10 Dine dayalı vicdani retçilik en çok Hristiyanlıkta kendini göstermiştir. “Dağdaki Vaaz”11, “sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin,”12 “düşmanlarınızı sevin”13 vb. pasifist öğütler, Hristiyanların savaşı ve askerliği reddetmesindeki asıl nedenler olmuştur. Hristiyanlıkta, her ne sebeple olursa olsun insan yaşamını sona erdirmenin kınanması Hristiyan dindarların askerliğe olan bakışını biçimlendirmiştir.14 Quaker, Menonit, Brethen, Dunker, Amiş ve Yehova’nın Şahitleri vicdani retçi Hristiyan mezheplerinden en bilinenlerdir.15 8 Murat Sevinç, “Türkiye’de ve Batı Demokrasilerinde, Vicdani Ret, Zorunlu Askerlik ve Kamu Hizmeti Seçeneği”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2006, C. 61, S. 1, s. 301. 9 Dilan Mızrak, Zorunlu Askerlik Hizmetine Karşı Vicdani Ret, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008, s. 40. 10 Ulrich Bröckling, “Çarklardaki Kum? 21. Yüzyılın Başında Vicdani Ret” (Çeviren Osman Murat Ülke), Çarklardaki Kum: Vicdani Red, Düşünsel Kaynaklar ve Deneyimler (Hazırlayan Özgür Heval Çınar/Coşkun Üsterci), İletişim Yayınları, İstanbul 2014, s. 70. 11 İncil, Matta 5:1-12 (Bkz. https://incil.info/arama/Matta+5:1-12). 12 İncil, Matta 5:39 (Bkz. https://incil.info/arama/Matta+5:39). 13 İncil, Matta 5:43-44: “‘Komşunu seveceksin, düşmanından nefret edeceksin’ dendiğini duydunuz. Ama ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin.” (Bkz. https://incil.info/arama/Matta+5:43-48). 14 Sevinç, s. 301. 15 Özgür Heval Çınar, Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Vicdani Red ve Türkiye (Çeviren Defne Orhun), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2014, s. 25, 26.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1