123 TBB Dergisi 2024 (171) Mesut KÖKSOY I. HUKUK MUHAKEMELERI KANUNU M. 417/II’DE DÜZENLENEN HAKEMIN REDDI SEBEPLERI A. Genel Olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 417’nci maddesinde hakemin reddi sebepleri, hâkimlerin reddi sebepleri kadar detaylı şekilde düzenlenmemiştir. Kanun’da hakemin reddi için üç neden öngörülmüştür.2 Buna göre, hakemin taraflarca kararlaştırılan niteliklere sahip olmaması, taraflarca kararlaştırılan tahkim usulünde öngörülen bir ret sebebinin mevcut olması ve tarafsızlıktan şüphe edilmeyi haklı gösteren durum ve koşulların gerçekleşmesi hakemin reddi sebeplerindendir. Taraflar, hakem veya hakemlerin seçim usulünü kararlaştırmakta serbesttir (HMK m. 416/I). Bu nedenle taraflarca, tahkim yargılamasını yapacak hakemin belirli niteliklere sahip olması gerektiği kararlaştırılabilir. Örneğin taraflar tahkim sözleşmesinde hakem veya hakemlerin hukukçu olmasını kararlaştırmış olabilir. Böyle bir durumda, hakemin hukukçu olmaması bir ret sebebi teşkil eder.3 Yine hakemin iyi derecede İngilizce bilmesi gerektiği taraflarca kararlaştırılmışsa, hakemin İngilizce’yi akıcı konuşamaması ret sebebi olarak kabul edilebilir.4 2 Alman Medeni Usul Kanunu’nda benzer bir düzenleme mevcuttur. Söz konusu düzenlemeye göre, hakemin reddi ancak tarafsızlığı veya bağımsızlığı konusunda makûl şüphe doğuran koşulların bulunması veya taraflar arasında kararlaştırılan niteliklerin bulunmaması hâlinde talep edilebilir (ZPO Art. 1036, Abs. 2). Alman Medeni Usul Kanunu’nda HMK’dan farklı olarak “taraflarca kararlaştırılan tahkim usulünde öngörülen bir ret sebebi mevcut bulunduğu” cümlesi yer almamaktadır. Ayrıca, hakemin tarafsızlığının yanı sıra bağımsızlığına da açıkça vurgu yapılmıştır. 3 Bernhard Wieczorek/Rolf A. Schütze, Zivilprozessordnung und Nebengesetze, Elfter Band 4. Auflage, Walter de Gruyter GnbH, Berlin, 2014, s. 457; Bilge Umar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, s. 1209; Cengiz Serhat Konuralp, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Tahkim, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2011, s. 183; İbrahim Özbay/Yavuz Korucu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkim, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016, s. 68; Mustafa Serdar Özbek, “Tahkim Yargılamasında Hakemin Reddi”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, Y. 8, S. 1, 2021, s. 74; Nevhis Deren Yıldırım, UNCITRAL Model Kanunu ve Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları, Alkım Kitabevi, İstanbul, 2004, s. 66. 4 Tanja Planinic/Nedja Erk-Kubat, ZPO Kommentar Schweizerische Zivilprozessordnung, 2. Auflage, (Herausgeber: Myriam A. Gehri/Ingrid Jent Sorensen/
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1