125 TBB Dergisi 2024 (171) Mesut KÖKSOY naatimizce, söz konusu düzenleme eleştiriye açıktır.8 Zira bu ifadeye bakıldığında hakemin tarafsızlığından şüphe edilmesini gerektiren durum ve koşulların yargılama sırasında gerçekleşmesi hâlinde hakemin reddinin istenebileceği şeklinde bir anlam çıkmaktadır. Oysa, henüz yargılama yapılmadan önce de hakemin tarafsızlığından şüphe edilmesini gerektiren durumlar mevcut olabilir. Yargılama başlamadan önce mevcut olan bu gibi durumlarda da hakemin reddi istenebilir. Tarafsızlığından şüphe edilen bir hakemin daha başlangıçta görevlendirilmemesi düşünülebilir. Ancak böyle bir durum önceden mevcut olmakla birlikte görevlendirmeden sonra ortaya çıkmışsa elbette ret sebebi olarak ileri sürülebilir. Bağımsızlık ve tarafsızlığından şüphe edilmeyi haklı gösteren durum ve koşulların gerçekleşmesi hâlinde hakemin reddinin talep edilmesi mümkündür. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle bağımsızlık ve tarafsızlık kavramlarından ne anlaşılması gerektiği, şüphenin ne zaman haklı olacağı gibi hususlara açıklık getirilmeye çalışılacaktır. 1. Hakemin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı Bağımsızlık ve tarafsızlık, hakemin, tahkim yargılamasının taraflarına karşı aslî yükümlülüklerinden biridir.9 Bunun önemi dolayısıyla, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 417’nci maddesinin ikinci fıkrasında, hakemin tarafsızlığından şüphe edilmeyi haklı gösteren durum ve koşulların gerçekleşmesi hâlinde ret talebinde bulunulabileceği düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemede, hakemin reddi bakımından sadece tarafsızlık kavramına yer verilmiş, bağımsızlık kavramından ise bahsedilmemiştir. Kanaatimizce, bu durum bağımsızlık ilkesinin ihlâl edilmesi hâlinde hakemin reddedilemeyeceği anlamı taşımaz. Zira HMK’nın 417’nci maddesinin birinci fıkrasında, hakemlik yapacak kimsenin tarafsızlık ve bağımsızlığından şüphe edilmeyi haklı gösteren durum ve koşulları açıklamak zorunda olduğunun düzenlenmiş olması, tarafsızlığın yanı sıra bağımsızlık sebebiyle hakemin reddedilebileceğinin bir göstergesidir. HMK’nın 417’nci maddesinin birinci fıkrasında bağımsızlık ve tarafsızlık kavramına yer verilmiş8 Aynı yönde bkz. Umar, s. 1209. 9 Judge Dominique Hascher, “Independence and Impartiality of Arbitrators: 3 Issues”, American University International Law Review, Vol. 27, No. 4 2012, s. 789.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1