127 TBB Dergisi 2024 (171) Mesut KÖKSOY taraflarca yerine getirilmesi beklenemez.13 Diğer bir ifade ile hakemin bağımsızlığı ve tarafsızlığı tahkim yargılamasının olmazsa olmaz şartlarındandır.14 Hakem, şahsî ilişkilerden veya başka tür ilişkilerden kaynaklı olarak taraf tutabilir. Bu bağlamda tarafsızlık, genel bir ifade ile “yan olmama” anlamı taşır.15 Hakem tarafsızlığını korumak için yargılama yapmadan önce bir kanaate varmamalı veya taraflardan birine ayrıcalık tanımamalıdır.16 Belirtmek gerekir ki, tarafsızlık sadece yargılama faaliyeti başlamadan önce değil, yargılama sırasında da korunmalıdır. Hakemin tarafsızlığı, onun taraflardan her birine eşit mesafede olmasını, kendisini görevlendiren taraf veya merci ile arasında şahsî ve ekonomik ilişkinin veya iş ilişkisinin bulunmaması yahut bulunmamış olması ve hakemin uyuşmazlığı konusuna objektif şekilde yaklaşabilmesi anlamına gelir.17 Tarafsızlık, hakemin hem taraflara hem de uyuşmazlık konusuna karşı önyargılı olmamasını ifade eder.18 Bu bağlamda tarafsızlık, taraflara karşı olan tarafsızlık ve esasa ilişkin tarafsızlık olarak sınıflandırılmaktadır.19 13 Süheyla Balkar Bozkurt, Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakemlerin Bağımsızlık Yükümlülüğü, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016, s. 93. 14 Lukas Pfister, Schiedsrichterablehnung in internationalen Schiedsverfahren, 1. Auflage, Nomos Verlag, Baden, 2019, s. 53; Turgut Kalpsüz, “Hakemlerin Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı”, Milletlerarası Tahkim Semineri, 21 Mart 2008, Ankara, s. 28; Mustafa Serdar Özbek, Tahkim Hukuku, Cilt 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022, s. 986. 15 Pekcanıtez/Yeşilırmak, Pekcanıtez Usûl, s. 2691; Yeşilırmak, s. 93; Özge Tosun, “Hakemlerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı”, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukuku Dergisi, C. 9, S. 25, 2013/2, s. 214; Balkar Bozkurt, s. 104; Can/Tuna, s. 273. 16 Pekcanıtez/Yeşilırmak, Pekcanıtez Usûl, s. 2691; Weber-Stecher, Art. 367, N. 12; Akıncı, s. 265-266; Yeşilırmak, s. 93; Tosun, s. 215; Balkar Bozkurt, s. 104; Taşkın, Tahkim, s. 80. Hakemlerin yargılama da tarafsızlığını sağlamak için ret sebepleri öngörülmüştür (Saim Üstündağ, Medenî Yargılama Hukukunda Kanun Yolları ve Tahkim, 2. Baskı, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1971, s. 117). 17 Planinic/Erk-Kubat, Art. 367, N. 4; Schwander, Art. 367, N. 7; Turgut Kalpsüz, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010, s. 56; Kalpsüz, Bağımsızlık, s. 34; Çon, s. 112; Tanrıver, s. 364; Deren Yıldırım, s. 63; Can/Tuna, s. 274. 18 Boog/Stark-Traber, Art. 363, N. 11; zbek, Tahkim, s. 990. 19 Gasser/Rickli, s. 332; Thomas Sutter-Somm/Benedikt Seiler, Handkommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2021, Art. 363, N. 5; Aktürk, s. 519; Can/Tuna, s. 274. Bağımsızlığın hakemle taraflar arasındaki ilişkiyi, tarafsızlığın ise hakemle uyuşmazlık konusu arasındaki ilişkiyi ifade ettiğine ilişkin bkz. Kalpsüz, Bağımsızlık, s. 31.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1