144 Hukuk Muhakemeleri Kanunu Uyarınca Tarafsızlığından Şüphe Edilmeyi Haklı Gösteren Durum ve Koşullar Nedeniyle Hakemin Reddi Doktrinde, hakemin yasaklılığı ifadesinin, hakemin HMK m. 34’deki hâkimin yasaklılık sebeplerine dayanılarak reddedilebileceği şeklinde anlaşılması gerektiği ifade edilmektedir. Bu görüşe göre, hakem ve taraflar arasındaki dördüncü dereceye kadar olan hısımlık ilişkisi mutlak ret sebebi olarak kabul edilebilir. Bu dereceden sonraki hısımlık ilişkileri bağlamında ise, sosyal ilişkiler sebebiyle hakem reddedilebilir.122 Kanaatimizce hakemin reddi sebepleri bakımından mutlak ret sebebi nisbî ret sebebi şeklinde bir ayrım yapılmasına gerek yoktur. Hakemin bağımsızlığı ve tarafsızlığından şüphe edilmeyi gerektiren her durum hakemin reddi sebebi teşkil edebilir. Bunu karşılık, bağımsızlık ve tarafsızlık arasında bir ayrım yapılmalıdır. Hâkim için getirilen bağımsızlık koşulu kuvvetler ayrılığı ilkesinden kaynaklanmaktadır. Burada amaç taraflardan bağımsızlığın yanı sıra devletin diğer organlarından da bağımsızlığın sağlanmasıdır. Tahkim yargılamasında anayasal anlamda kuvvetler ayrılığı söz konusu olmayıp sadece taraflardan bağımsızlık esası geçerlidir.123 Bununla birlikte tarafsızlık konusunda hâkim için geçerli olan şartlar hakem için de geçerli olmalıdır. Hâkimin tarafsız olamayacağının öngörüldüğü hâllerde hakemin de tarafsız olamayacağı söylenebilir. Bu bağlamda, hâkimin yasaklı olduğu hâllerden birinin hakem bakımından gerçekleşmesi hâlinde, tarafsızlığın sağlanması tehlikeye gireceği için yasaklılık sebeplerine dayanılarak hakemin reddi talep edilebilir. Aynı şekilde hâkimin reddi sebeplerinin varlığı hâlinde de hakemin tarafsızlığından şüphe edilmesi mümkündür. Ancak belirtmek gerekir ki, hakemin reddi sebepleri hâkimin reddi sebeplerine göre daha dardır.124 Diğer bir ifade ile hâkimin reddinin talep edilebileceği her durum da hakemin reddi de istenemez. Örneğin, HMK m. 36/1-c uyarınca uyuşmazlıkta arabuluculuk veya uzlaştırmacılık yapmış bulunması hâkimin reddi sebebidir. Ancak bu durum tahkimde hakemin reddi sebebi teşkil etmez. Zira uyuşmazlıkta daha önceden arabuluculuk veya uzlaştırmacılık 122 Balaban, s. 5031. 123 Aynı yönde bkz. Pfister, s. 90. Hakemlerin bağımsızlığı ile hâkimlerin bağımsızlığının mahiyeti itibariyle birbirinden farklı olduğuna ilişkin bkz. Kalpsüz, Bağımsızlık, s. 33. 124 Özbek, Hakemin Reddi, s. 71; Özbek, Tahkim, s. 1024; Nomer, Kamu Düzeni, s. 566.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1