s. 217-254 TBB Dergisi 2024 (171) PSİKOLOJİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİNDE AYDINLATILMIŞ ONAM INFORMED CONSENT IN THE TREATMENT OF PSYCHOLOGICAL DISORDERS Alper KÜÇÜKAY* Burcu KÜÇÜKAY** Özet: Aydınlatılmış onam tıp hukuku alanında, hastanın kendi geleceğini belirleme hakkının bir güvencesi olarak görülen bir kavramdır. Aydınlatma diğer bir deyişle de bilgilendirme, geçerli bir rızanın önkoşulu niteliğindedir. Aydınlatmaya dayanmayan rıza ise tıbbi müdahaleyi hukuka uygun hale getirmemektedir. Bununla birlikte aydınlatılmış onam, tıbbi müdahalelerde kişilerin kendisine söz hakkı verilmesi, kendi fikirlerini ortaya koyması ve kendi geleceklerini tayin etmesi olarak da değerlendirilmektedir. Açık ve aydınlatılmış onam, anlamlı bilgi ve anlayışın yanı sıra aktif bir karar verme sürecini de gerektiren bir onay türü olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda aydınlatılmış onamın, psikolojik bozukluğa sahip kişinin tedavi ve terapi görme süreci boyunca ayrı bir önem taşıdığı düşünülmektedir. Bilhassa kendisi hakkında karar verme, verdiği kararlarını sonucu hakkında değerlendirme yapabilme gibi zihinsel yeterlilikleri gösterme konularında aydınlatılmış onamın nasıl yapılacağı ise kritik önem taşımaktadır. Akıl sağlığı, ruhsal bütünlük ve karar verme gibi ağırlıklı olarak kişinin bilinci ile ilgili olan kavramlar doğal olarak psikolojik anlamda aydınlatılmış onamın ne kadar önemli olduğuna işaret etmektedir. Bu kavramlarla birlikte bu makalede acil psikiyatrik, psikolojik ve kritik birtakım durumların aydınlatılmış onamın alınmasını nasıl etkilediği üzerinde durulmaya çalışılacaktır. Bu bakımdan aydınlatılmış onam kavramının, hukuk ile bir bilim olarak psikolojinin derinliklerinde kesişen bir noktada yer aldığı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Aydınlatılmış Onam, Akıl Sağlığı, Psikolojik Bozukluklar, Psikolojik Tedaviler * Psikolog, ODTÜ Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı, alperk@metu.edu.tr, ORCID: 0000-0003-0040-8869 ** Hâkim, Yargıtay Başkanlığı, burcubarak@hotmail.com, ORCID: 0009-0001-07483530, Makalenin Gönderim Tarihi: 28.02.2024, Kabul Tarihi: 03.04.2024
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1