223 TBB Dergisi 2024 (171) Alper KÜÇÜKAY - Burcu KÜÇÜKAY Ayrıca, aydınlatılmış onamdan söz etmek için hekim ile hasta arasındaki güvene dayalı ilişkiden de bahsetmek gerekmektedir. Hasta tarafında, hekime güvenmek ve kendi tedavisi ile ilgili olarak kendi kararlarını alabilme konusunda yeterli olmak önemlidir. Bunun yanı sıra hekim açısından da tıbbi tedavi ve müdahalelere ilişkin bilginin anlaşılır şekilde açıklanması da zorunlu olarak görülmektedir.18 II. HEKİMİN AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ Hukuki açıdan bakıldığında her tıbbi müdahale kişinin vücut bütünlüğünün ihlali anlamını taşıyabilecektir. Hukuken hüküm ifade eden bir rızaya dayalı olmayan ya da yasal olarak yetki verilmiş zorunlu tıbbi müdahaleler gibi diğer hukuksal haklılık sebeplerine dayanmayan tıbbi müdahaleler, kişinin hayatı, sağlığı ve vücut bütünlüğüne müdahale olarak değerlendirildikleri için, hukuka aykırı bir nitelik taşımaktadırlar. Bu noktada hekimin hastasını aydınlatma yükümlülüğü, hastanın bedensel ve ruhsal bütünlüğü ile ilgili olarak özgür bir biçimde karar almasını temin etme fonksiyonu olarak görülmektedir. Aydınlatma yükümlülüğü hekimin hastaya tıbbi müdahalesinin hukuka aykırılığını ortadan kaldıran ve aynı zamanda hastanın müdahaleye rıza göstermesinin bir önkoşulu niteliği olarak görülmektedir. Hasta aydınlatılmalıdır ki aydınlatılma sonrasında, tıbbi tedavinin planlanması ve uygulanması bakımından serbestçe ve durumun gerektirdiği gibi bir karar verebilecek duruma gelebilmiş olması amaçlanmaktadır.19 Tıbbi olarak aydınlatılmış onam, hekim ve hasta arasında, hastanın özel değerlendirme, teşhis, tedavi ve tedbirlerinden geçmeyi kabul ettiği ve hekimin uzmanlık, deneyim ve mesleki becerilerini her iki tarafça belirlenen sınırlamalar dâhilinde kullanmayı taahhüt ettiği bir sözleşme düzenlemesine benzetilmektedir.20 Hastanın hayatı ve sağlığını kurtarma amacına yönelik her türlü tıbbi müdahale, hastanın kendi onamına, rızasına dayanıyorsa, rıza müdahalenin hukuka aykırılığını ortadan kaldırmaktadır.21 18 Oğuz, s. 9. 19 Hasan Seçkin Ozanoğlu, “Hekimlerin Hastalarını Aydınlatma Yükümlülüğü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, C. 52, S. 3, s. 60. 20 Neilson/Chaimowitz, s. 3. 21 Ozanoğlu, s. 61.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1