225 TBB Dergisi 2024 (171) Alper KÜÇÜKAY - Burcu KÜÇÜKAY hasta ilişkisinde iletişim, ilişki tarzı ve bilgilendirmenin en önemli aşamalardan birisi olduğu belirtilmektedir. Hekim açıklayıcı, yardım edici, gerçekçi, güven telkin edici ve yol gösterici biçimde davranmalıdır.24 Bu yaklaşımlar hekimin aydınlatma konusunda işini kolaylaştıracak psikolojik görüşme teknikleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Aydınlatma, hekim açısından bir yükümlülük iken hasta açısından ise bir hak olarak ifade edilmektedir. Bu bakımdan hekimin aydınlatma yükümlülüğü, hekim tarafından yerine getirilen bir süreç olarak amacı, konusu ve nasıl bir aydınlatma olacağının belirlenmesi de önem taşımaktadır. Hastanın bilgilendirilmesine dayanmayan bir onamın hukuken geçerli sayılmasının mümkün olamayacağı vurgulanmaktadır.25 III. PSİKOLOJİK BOZUKLUKLAR VE AKIL HASTALIKLARI BM Genel Kurulu 46/119 sayılı kararı 4’üncü maddesine göre Akıl hastalığının belirlenmesi kısaca şöyle tarif edilmektedir: Bir kişinin akıl hastalığına sahip olduğunun tespiti, uluslararası kabul görmüş tıbbi standartlara uygun olarak yapılacaktır. Hasta olarak geçmişte tedavi görmüş veya hastaneye kaldırılmış olmak, tek başına mevcut veya gelecekteki herhangi bir akıl hastalığı tespitinde yeterli sayılmamaktadır. Doğrudan akıl hastalığı veya akıl hastalığının sonuçlarıyla ilgili amaçlar dışında, hiçbir kişi veya otorite bir kişiyi akıl hastalığına sahip olarak sınıflandıramaz veya başka bir şekilde bir kişinin akıl hastalığına sahip olduğunu belirtemez.26 Buna ek olarak “Hiç kimse, iç hukukun izin verdiği prosedüre uygun olmadıkça, akıl hastalığının olup olmadığının belirlenmesi amacıyla tıbbi muayeneye tabi tutulmaya zorlanamaz”27 düzenlemeleri yapılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sağlığı yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali ola24 Şahabettin Çetin/Gülfizar Sözeri Varma, “Fiziksel Hastalıklarda Ruhsal Tepkiler ve Psikiyatrik görüşme” in Hayriye Elbi/Can Cimilli/Özen Ö. Sertöz/Çağatay Karşıdağ ve Gülfizar Sözeri Varma (Yayına Hazırlayanlar), Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi, Cilt-1, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, Ankara 2019, s. 25. 25 İlhan Subaşı, Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü, Aydınlatılmış Onam, Tazminat Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016, s. 173. 26 BM 46/119 sayılı Genel Kurul Kararı, 4’üncü madde. 27 BM 46/119 sayılı Genel Kurul Kararı, 5’inci madde.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1