226 Psikolojik Bozuklukların Tedavisinde Aydınlatılmış Onam rak tanımlarken, sağlığın bileşenleri konusunda da önemli bir anlayış sergilemiş durumdadır. Aslında hem zihinsel hem de fiziksel sağlık, biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin birleşiminden etkilenmektedir. Biyopsikososyal model, sağlık ve hastalığı biyolojik faktörlerin (genetik, biyokimyasal vb.), psikolojik faktörlerin (ruh hali, kişilik, davranış vb.) ve sosyal faktörlerin (kültürel, ailesel, sosyoekonomik, tıbbi vb.) karmaşık bir etkileşimi olarak tanımlamaktadır.28 DSÖ’ye göre, dünyadaki her 8 kişiden 1’i bir psikolojik bozuklukla yaşadığı açıklanmıştır. Psikolojik bozuklukların kişinin bilişinde, duygusal düzenlemesinde veya davranışında klinik olarak anlamlı bir rahatsızlıkla karakterize ve önemli işlevsellik alanlarında sıkıntı veya problemlerle ilişkili olduğu ifade edilmektedir. Pek çok farklı psikolojik bozukluk türü vardır. Psikolojik bozukluklar aynı zamanda olumsuz zihinsel sağlık koşulları olarak da adlandırılabilir. 2019 yılında dünya çapında her 8 kişiden 1’i, yani yaklaşık 970 milyon insan, en çok rastlanılan anksiyete ve depresif bozukluklar olmak üzere, bir psikolojik bozuklukla yaşadığı, 2020 yılı itibariyle, COVID-19 salgını nedeniyle anksiyete ve depresif bozukluklarıyla yaşayan insanların sayısı önemli ölçüde artış gösterdiği belirtilmiştir. İlk tahminlere göre, yalnızca bir yıl içinde anksiyete ve majör depresif bozukluklarda sırasıyla %26 ve %28’lik bir artış olduğunu göstermektedir. Etkili önleme ve tedavi seçenekleri mevcut olsa da psikolojik bozukluğu olan çoğu kişinin etkili tedavi ve bakıma erişimi bulunmamaktadır. Pek çok kişi aynı zamanda tedavi ve bakım nedeniyle damgalanmaya, ayrımcılığa ve insan hakları ihlallerine de maruz kalmaktadır.29 Psikolojik bozuklukların tanımlanması, teşhisi ve sınıflandırılması da ayrı bir önem taşımaktadır. Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD)30, yatan hasta ve ayakta tedavi kayıtlarından, doktor muayenehanelerinden ve çoğu Ulusal Sağlık İstatistik Merkezi (NCHS) araştırmasından elde edilen morbidite verilerini kodlamak ve sınıflandırmak 28 Ashraf Kagee/Melvin Freeman, Mental health and physical health, International Encyclopedia of Public Health, 3rd Edition, Elsevier Inc. 2023, s. 2-9. 29 Mental Disorders, World Health Organization, https://www.who.int/newsroom/fact-sheets/detail/mental-disorders/?gclid=EAIaIQobChMI1aXP3d2zgg MVVPh3Ch0gfQ1vEAAYASAAEgIpsfD_BwE. Erişim tarihi: 08.11.2023. 30 ICD: International Classification of Diseases /Uluslararası Hastalık Sınıflandırması.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1