235 TBB Dergisi 2024 (171) Alper KÜÇÜKAY - Burcu KÜÇÜKAY kolayca öğrenilen bir beceri olmadığı gibi genellikle mükemmelleştirilmesi de zordur. Ancak bu beceriler, profesyonel bir ruh sağlığı uzmanı için mesleki işlev görme açısından en kritik beceriler arasında sayılmaktadır.50 Bu tür kritik becerilere sahip profesyonellerin, tedavi ve terapi süreçlerini yetkin bir şekilde başlatıp sürdürmesinin yanı sıra danışanla olan ilişkilerini de sağlıklı ve verimli şekilde yürütecekleri düşünülmektedir. Son olarak, ruh sağlığı profesyonelleri mantıklı ve anlaşılır bir dil kullanarak danışanlara terapi süreçleri hakkında bilgilendirme yapmalıdır. Danışanlar da karşılığında terapi alma süreçleri konusunda karar vermelidir. Bilhassa gizlilik, terapi sürecinin niteliği, kullanılacak yöntemler ve potansiyel riskler ile ilgili konular bilgilendirilmesi gereken başlıca esaslardır. Danışanların da kendi kişisel özellikleri ve uzmanla kurdukları yakınlıklarına göre genellikle gizlilik, uzmanın sahip olduğu nitelikler, beklentiler ve terapi süreci hakkında bilgi edinmeyi istedikleri ifade edilmektedir.51 Bu yüzden aydınlatılmış onam ile ilgili olarak, psikolojik bozukluklar ve diğer ilgi odağı olabilecek konulara da değinmekte fayda görülmektedir. V. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİDE AYDINLATILMIŞ ONAM Tıbbın diğer dallarında olduğu gibi psikiyatride aydınlatılmış onam, karar vermek için gerekli bilgilerin uygun şekilde anlaşılmasına ve değerlendirilmesine dayanan bir anlaşma olarak ifade edilmektedir. Onam verme ya da rıza, genellikle zihnin özgür bir eylemi olarak düşünülür ve buna genellikle bir dereceye kadar mantıklı zihinsel bir müzakere eşlik eder.52 Bunun yanı sıra hukuki düzenlemelere göre, sınırlı birtakım durumlar hariç olmak üzere, bir hekimin tedaviye devam edebilmesi için hastaların izin vermesi yani rıza göstermesi gerekmektedir. 50 Johann Wolfgang Von Goethe, “Knowing Thyself Understanding Competence and Credentials” in Gerald P. Koocher/Patricia Keith-Spiegel (eds.), Ethics Psychology and the Mental Health Professions Standards and Cases, Oxford University Press Inc,. New York 1998, s. 70-71. 51 Samuel J. Knapp/Leon D. Vande Creek, Psikologlar İçin Pratik Etik: Pozitif Yaklaşım, Mentis Yayınevi, Ankara 2010, s. 84. 52 Neilson/Chaimowitz, s. 3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1