240 Psikolojik Bozuklukların Tedavisinde Aydınlatılmış Onam Psikoterapi hizmetlerinde aydınlatılmış onam önem verilen kavramlar arasındadır. Hastaların aydınlatılmış onamının alınması, psikoterapinin yürütülmesi için yasal ve etik bir yükümlülüğü temsil eder ve bu uluslararası psikoloji kurumlarının (örneğin, APA) çok sayıda davranış kuralları kapsamında yer almaktadır.65 Psikoterapistler, özerk bir karar için gerekli olabilecek tüm koşullar da dâhil olmak üzere, tedaviyle ilgili bilgileri yasal olarak açıklamakla yükümlüdür (örneğin, Alman Medeni Kanunu § 630e). Etik bir çerçevede, psikoterapistler özerkliğe saygı, yararlılık, zarar vermeme ve adaletten oluşan 4 ahlaki ilkeyi dengelemeye çalışmalıdır. Gerçeğe uygun bir aydınlatılmış onamın ana bileşenleri şunlardır: Hastanın karar verme kapasitesi, tedavi bilgilerinin açıklanması, gönüllülük, hastanın anlaşılması ve açık rıza beyanı.66 Psikolojik tedavi yöntemleri açısından hastanın kişiliğinin tedaviyi belirlemede ve tedavi sürdürme konusundaki etkisi düşünüldüğünde aydınlatılmış onamın da kişiye özgü hale getirilmesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda hastanın karar verme kapasitesinin ne kadar önemli olduğu görülmektedir. Majör depresif bozukluk67, bipolar bozukluk68 gibi psikiyatrik tanıların alınması karar verme kapasitesinin tam olarak yok olduğu anlamına da gelmemektedir. Bununla birlikte hastalara herhangi bir müdahaleye başlamadan önce kendi karar verme yeteneklerinin değerlendirilmiş olması önem taşımakta65 Leonie Gerke/Sönke Ladwig/Franz Pauls/Manuel Trachsel/Martin Härter/ Yvonne Nestoriuc, “Optimized Informed Consent for Psychotherapy: Protocol for a Randomized Controlled Trial”, JMIR research protocols, 2022, Vol. 11, No. 9, s. 1-11. 66 Manuel Trachsel/Martin Grosse Holtforth, “How to Strengthen Patients’ Meaning Response by an Ethical Informed Consent in Psychotherapy”, Frontiers in Psychology, 2019, Vol. 10, Article 1747, s. 1-6. 67 Majör depresif bozukluk: Depresif duygudurum, umutsuzluk, değersizlik hissiyatı, uykusuzluk, intihar düşünceleri, kendini eleştirme ve suçlama gibi belirtilere sahip psikiyatrik bozukluk. Kaynak: Sathya Rao/Jillian Broadbear, “Borderline personality disorder and depressive disorder”, Australasian Psychiatry, 2019, 27 (6), s. 573-577. 68 Bipolar bozukluk, kişinin ruh halinde, enerjisinde, aktivite düzeyinde ve konsantrasyonunda olağandışı değişikliklere neden olan bir akıl hastalığıdır. Kaynak: National Institute of Mental Health (NIMH), https://www.nimh.nih.gov/health/ topics/bipolar-disorder#:~:text=Bipolar%20disorder%20(formerly%20called%20 manic,three%20types%20of%20bipolar%20disorder. Erişim tarihi: 06.11.2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1