246 Psikolojik Bozuklukların Tedavisinde Aydınlatılmış Onam ise hastanın kendisinin ya da üçüncü kişilerin sağlığına yönelik büyük bir tehlikenin gündeme gelmesi durumlarıdır.84 Ruh sağlığı uzmanları bazen çocuklar, yasal olarak ehliyetsiz olduğu beyan edilen yetişkinler veya zihinsel veya psikolojik olarak rıza gösteremeyecek durumda olan kişiler gibi yasal olarak rıza veremeyecek kişilere hizmet vermekte veya onlarla ilgili araştırmalar yapmaktadırlar. Bu durumlarda uzmanlar danışanla/hastayla ya da araştırmaya katılan kişiyle kapasitesiyle orantılı bir şekilde iletişim kurmaya çalışmalıdır. Aynı zamanda böyle bir kişinin çıkarlarını en iyi şekilde korumaya özen göstermelidirler. Bilimsel araştırmalarda psikolojik bozukluğu olan kişilerin yapılan çalışmalara dâhil edilmesi, zaman zaman ciddi etik ve yasal kaygılara yol açabilmektedir. Bu nedenle, araştırmaya başlamadan önce denekten veya vekilinden onam alınması önem taşımaktadır. Uzmanların, psikolojik bozukluğu olan hastaların araştırmalara yönelik hukuki olarak geçerli aydınlatılmış onam verebilmelerini ve onam veremeyecek durumdaki hastaların araştırma denekleri olarak istismar edilmemelerini sağlamak gibi konulara da dikkat etmeleri gerektiği ifade edilmektedir.85 VIII.ACİL PSİKİYATRİK DURUMLAR VE ONAM Acil psikiyatrik durumlar, konunun bir başka yönünü oluşturmaktadır. Acil psikiyatrik durumlarda zorunlu tedavinin yasal, etik ve pratik değerlendirmelerine ilişkin mevcut literatür nispeten sınırlıdır. Tıbbi acil durumlarda, genellikle nesnel olarak kanıtlanabilen fiziksel bir durum mevcuttur. Bu nesnel gözlem ve kanıtlar, psikiyatrik acil durumlarda sıklıkla eksiktir. Psikiyatrik acil durumların önemli bir yüzdesi ister acil serviste ister tıbbi birimlerde veya diğer sağlık bakım ortamlarında olsun, psikiyatri hastanesi dışında meydana gelmektedir.86 Psikiyatri hastalarının acil serviste tedavisi ile ilgili bazı değerlendirmeler yapılmıştır. İlk olarak, hastanın acil servise getiril84 Temel s. 797-806. 85 Neilson/Chaimowitz, s. 3. 86 Sarah H. D. Becker/Howard Forman, “Implied Consent in Treating Psychiatric Emergencies”, Frontiers in Psychiatry, 2020, Vol. 11, Article 127, s. 2.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1