249 TBB Dergisi 2024 (171) Alper KÜÇÜKAY - Burcu KÜÇÜKAY süreçlerinde bulunabilirler. Tüm bu durumlar, bazen düşük bazen de yüksek düzeyde sağlık ve yaşam riski içeren vakalara dönüşebilir. Bu nedenle uzmanların hem etik hem hukuk hem de sağlık bağlamında nasıl davranacağını ve ne tür yöntemler kullanacağını bilmesi gerekmektedir. Kritik risk taşıyan vakalarda dahi aydınlatma ve hasta yararını düşünme ilkelerinin bilincinde olunmasının büyük avantaj sağlayacağı düşünülmektedir. SONUÇ Sonuç olarak, hasta ile ilgili faktörler, ilgili mevzuat, emsal dava kararları, hekimlerin klinik kararları ve meslektaşlarla istişarede bulunulması hekimlerin ve diğer ruh sağlığı profesyonellerinin bireysel vakalarda nasıl ilerleyeceklerini de belirlemesi açısından önemli rol oynamaktadır. Uzmanların tedavi süreçlerinde onam ve rıza konusunda yetenekli, uygun şekilde bilgilendirilmiş ve tamamen şeffaf bir yaklaşımın gerçekleşmesini sağlama görevine de vurgu yapılmaktadır.96 Keza tüm ruh sağlığı uzmanlarının etik duyarlılık anlayışı çerçevesinde hasta ve danışanlarına verdikleri psikolojik hizmetlerde onam alarak ve bunu belgelendirerek mesleklerini sürdürmeleri önem arz etmektedir. İnsan hakları olsun, sağlık hakkı ve diğer haklar olsun aydınlatılmış onamın zaten hekim ile hasta arasında temel bir işleve sahip olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra aydınlatılmış onam etik açıdan ve hekim hasta ilişkisi açısından da benzer bir işleve öneme sahip olarak karşımıza çıkmaktadır. Psikoloji bağlamında ise aydınlatılmış onamın, hastanın özerkliği ve karar vermesi bakımından çok daha önemli olduğu kanısına varılmıştır. Bilhassa kendisi hakkında karar verme, verdiği kararlarını sonucu hakkında değerlendirme yapabilme gibi zihinsel yeterlilikleri gösterme konularında aydınlatılmış onamın nasıl yapılacağı ise kritik önem taşımaktadır. Yukarıda bahsedilen tüm bu konuların yanı sıra iki mühim odak noktasına dikkat çekmekte fayda olduğu görülmektedir. Birincisi, psikolojik rahatsızlığı olan kişilerin, tedavi ve terapi süreçlerinde göstereceği bilişsel tutum ve yargıların aydınlatma üzerindeki etkisidir. Bu 96 Neilson/Chaimowitz, s. 1.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1