43 TBB Dergisi 2024 (171) Dilan CAN BAYHAN Çalışmamızda incelemiş olduğumuz kırk sekiz adet Anayasa Mahkemesi kararının, otuz üç tanesi gerekçeli karar hakkının ihlaline ilişkindir. Anayasa Mahkemesi, adil yargılanma hakkı kapsamında gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine dair başvurulardan otuz bir tanesi hakkında ihlal kararı vermiş, iki tanesi hakkında ise adil yargılanma hakkının ihlal edilmediğine yönelik karar vermiştir. Uygulamada genellikle derece mahkemeleri hem koruyucu hem de önleyici tedbir kararı verirken delil veya belge aramamaktadırlar. Derece mahkemeleri mağdur beyanını esas alarak koruyucu ve önleyici tedbirlere hükmetmektedirler. Koruyucu tedbir kararları bakımından sorun olmasa dahi, önleyici tedbir kararlarının şiddet uygulayanın hak ve özgürlüğünü kısıtlayıcı niteliğe sahip olması nedeniyle, hakkında tedbire hükmedilen şiddet uygulayan, bu kararlara karşı itiraz kanun yoluna başvurmaktadır. Anayasa Mahkemesi, bununla ilgili vermiş olduğu kararlarda, şiddet mağdurunun yaşam hakkı ve vücut dokunulmazlığının korunması ile şiddet uygulayanın temel hak ve özgürlüklerinin kısıtlanması arasında bir denge kurmaya çalışmaktadır. Buna göre, önleyici tedbir kararı verilirken koruyucu tedbir kararlarında olduğu gibi sadece mağdurun beyanının esas alınması usulünün uygulanmasını değil, şiddete maruz kalındığına veya maruz kalma tehlikesi bulunduğuna dair olguların varlığının tespitinin gerektiğini belirtmektedir. Bununla ilgili derece mahkemelerinin, önleyici tedbir kararı verirken aciliyet unsurunun bulunması nedeniyle, şiddetin varlığına dair kanaatin nasıl oluştuğuna dair açıklamanın yapılması bakımından gerekçeli karar hakkının temel esaslarına zarar vermeyecek biçimde, daha esnek bir yaklaşım usulü benimseyebileceğini belirtmektedir. Ancak bu karara yapılan itiraz nedeniyle kararı inceleyen itiraz mercinin ise, aciliyet unsuru ortadan kalktığı için, tedbir kararının yerindeliğinin beyan ve deliller ışığında hak ve menfaat dengesi gözeterek değerlendirmesi gerektiğini belirtmektedir. Ancak, şiddet uygulayanın itirazında, ayrıca incelenmesini gerektiren bir olgu ileri sürmemesi halinde Anayasa Mahkemesi, itiraz mercinin tedbir kararına atıf yaparak değerlendirme yapmasını makul görmektedir. c. Yaşam Hakkı Bakımından Yaşam hakkı, insan hakları içinde ilk ve en temel haktır. Yaşam hakkı, kamu makamları tarafından öldürülmeme ve yaşama yönelik
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1