102 Ceza Mahkemelerinin Madde ve Yer Yönünden Yetkisizlik Kararlarına İtiraza İlişkin Değerlendirmeler Keywords: Material İncompetence, Territorial İncompetence, Objection, Conflict of İncompetence, Common Court of Superior Jurisdiction GİRİŞ Ceza Muhakemesi Kanunu’na (CMK) göre, madde (Kanun’un deyimiyle görev) ve yer yönünden yetkisizlik kararlarına itiraz edilebilmektedir. Mahkemelerin madde veya yer yönünden yetkili olmadıklarının ileri sürülmesine rağmen bunun kabul edilmemesi bir diğer ifadeyle yetkililik kararlarına itiraz ise Kanun’a göre mümkün değildir. CMK’nın 5/2 ve 18/3. maddelerinde yalnızca “yetkisizlik” (Kanun’da madde yönünden yetkisizlik bakımından görevsizlik ifadesi kullanılmıştır) kararlarına karşı itiraz kanun yolu öngörülmüştür. Madde ve yer yönünden yetkiye ilişkin kararlar, yetkililik ve yetkisizlik kararları, birer mahkeme makamı kararıdır. CMK’nın 267. maddesine göreyse; “Hâkim kararları ile kanunun gösterdiği hallerde, mahkeme kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir”. Buna göre, “yetkililik” kararlarına karşı, Kanun’da açık bir hüküm bulunmadığından ötürü itiraz edilemez. Ceza muhakemesinde istisnai hükümler bakımından kıyas yoluna başvurulması da mümkün olmadığından,1 yalnızca “yetkisizlik” kararlarına itiraz edilebileceği açıktır. Mahkemenin kanuna aykırı olarak kendini yetkili görmesi ve davaya bakması halinde, bu husus ancak istinaf ve temyiz kanun yollarında ileri sürülebilir. Yetkisizlik kararlarına itiraz edilebiliyor olması ise çeşitli sorunlara yol açmaktadır. Bunlar büyük ölçüde, itirazı inceleme yetkisine sahip mercilere ilişkin düzenlemelerden kaynaklanmaktadır. CMK madde 268’de yer alan düzenleme, diğer hakimlik ve mümkün olduğu takdirde mahkeme kararlarına yapılan itirazlar bakımından herhangi bir sıkıntıya yol açmamaktaysa da madde ve yer yönünden yetkisizlik kararları bakımından, itiraz mercilerinin, verilen yetkisizlik kararı ile yetkili olduğu ileri sürülen merciin aynısı olması mümkün olabilmektedir. Yetkisizlik itirazının kabul edilmesi ise, yetkisizlik uyuşmazlığının çıkmasına ve bölge adliye mahkemelerinin ya da Yargıtay ceza dairesinin bu konuda bir karar vermesine engel olması anlamında problemin diğer bir yüzünü ortaya çıkarmaktadır. 1 Nevzat Toroslu/Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 22. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2023, s. 16.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1