103 TBB Dergisi 2024 (172) Yaprak ÖNTAN Bu noktada hem madde hem de yer yönünden yetkiye ilişkin ortaya çıkabilecek uyuşmazlıklar hakkında genel bir açıklama yapmak yerinde olacaktır. Madde veya yer yönünden olumlu yetki uyuşmazlığı (madde/yer yönünden yetkililik uyuşmazlığı), birden çok mahkemenin kendini davaya bakmakla madde yönünden yetkili görmesi; buna karşılık olumsuz yetki uyuşmazlığı (madde/yer yönünden yetkisizlik uyuşmazlığı), mahkemelerin kendilerini yetkisiz görerek ceza davasına bakmak istememeleridir.2 Madde ya da yer yönünden yetkiye ilişkin bir uyuşmazlığın söz konusu olabilmesi için, öncelikle mahkemelerin yetkiye ilişkin kararları kesinleşmelidir.3 Madde ya da yer yönünden yetkililik uyuşmazlığı için ayrıca, iki ayrı mahkemeye bir şekilde aynı olaya ilişkin iddianamelerin gönderilmesi ve bunların kabul edilmesi gibi uç bir örneğin söz konusu olması gerekir.4 Ancak yetkililik kararlarına itiraz edilmesi mümkün olmadığından,5 madde veya yer yönünden yetkililik uyuşmazlığı çalışmanın kapsamına dâhil değildir. Çalışmanın konusunu ilgilendiren, madde ya da yer yönünden yetkisizlik uyuş2 Nurullah Kunter, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Baskı, Yaylacık Matbaası, İstanbul 1989, s. 386, 402; Toroslu/Feyzioğlu, s. 71-72, 87; Cumhur Şahin/Neslihan Göktürk, Ceza Muhakemesi Hukuku-I, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021, s. 232; Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Özge Sırma Gezer/Yasemin F. Saygılar/Esra Alan/Özdem Özaydın/Efser Erden Tütüncü/ Derya Altınok Villemin/Mehmet Can Tok, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022, s. 525; Feridun Yenisey/ Ayşe Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022, s. 282; Erdener Yurtcan, Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019, s. 161, 179; Hakan Karakehya, Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı, Nisan Kitabevi, Ankara 2022, s. 476, 481; Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 20. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2021, s. 660-661; Yener Ünver/Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2022, s. 177; Doğan Soyaslan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020, s. 221; Mustafa Özen, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021, s. 168, 185; Süheyl Donay, Güncelleştirilmiş Ceza Yargılaması Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul 2015, s. 58. 3 Kunter, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 386, 402. 4 Madde yönünden yetkiyle ilgili olarak olumlu yetki uyuşmazlığının nadiren ortaya çıkabileceği hakkında bkz. Şahin/Göktürk, s. 232. Olumlu yetki uyuşmazlığının ancak farklı yer mahkemelerinde davaların açılmasıyla ortaya çıkabileceği, aynı yargı çevresindeki iki farklı mahkemede dava açılacak olursa bunların birbirinden haberdar olacakları ve son açılan davanın iddianamesi önüne gelen mahkemenin o anda dava açılmış olduğu için davayı reddedeceği hakkında bkz. Centel/Zafer, s. 661; Özen, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, s. 168, 914. 5 Öztürk/Tezcan/Erdem vd., s. 203; Centel/Zafer, s. 659.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1