134 Birleşik Krallık’ta Kamu Hizmetinin Tarihsel Dönüşümü li sağlık hizmetlerinin sağlanmasıdır.30 1945-1979 yılları arasında; sosyal güvenlik, sağlık, eğitim, kent içi ulaşım ve altyapı hizmetlerinde Birleşik Krallık’ta devletin oldukça etkin bir konumda olduğu görülmektedir. II. Dünya Savaşı ertesinde gaz, elektrik gibi barınmaya ilişkin hizmetler, demiryolları, Merkez Bankası, Britanya Havayolları, hatta bunların da ötesinde kömür ve çelik sanayileri31 devletleştirilmiştir.32 İmalat, ticaret, tarım, inşaat gibi sektörler ise büyük oranda özel sektöre bırakılmıştır.33 Devletleştirilmiş sektörler, tüm üretim araçlarının beşte birini oluşturmaktadır.34 Sektörlerin devletleştirilmesine, bunların doğal tekel olma özelliğine sahip olmalarının yanı sıra planlı kapitalizmle devlet işletmeciliğinin uyumlu olması gerekçe olarak gösterilmektedir.35 Birleşik Krallık’ta devletin kamu hizmeti alanındaki ve üretimdeki etkinliği, ‘80’li yıllardaki özelleştirmelerle büyük oranda ortadan kaldırılmıştır. Bu sürecin ideolojik nedenlerle özelleştirme olarak değil denationalisation36 olarak tanımlandığı belirtilmektedir.37 Birleşik Krallık’ta refah devleti uygulamaları doğrultusunda genişleyen idari faaliyetler, hukuk sisteminde de karşılık bulmuştur. 1957’de Franks Komitesinin hazırlamış olduğu rapor doğrultusunda 30 Sigrid Sterckx/Julian Cockbain, “The UK Naitonal Health Service’s ‘Innovation Agenda’: Lessons on Commercialisation and Trust”, Medical Law Review, C. XXII, S. 2, 2014, s. 223. 31 Çelik sanayii Birleşik Krallık’ta devletleştirme-özelleştirme diyalektiğinde özgün bir konuma sahiptir. Çelik sanayii; 1949 yılında İşçi Partisi iktidarında devletleştirilmiş, 1952’de Muhafazakâr Partinin iktidara gelmesinden kısa bir süre sonra özelleştirilmiş, 1967’de yeni bir İşçi Partisi iktidarında tekrar devletleştirilmiştir. Alasdair M. Blair, “The British Iron and Steel Industry Since 1945”, Journal of European Economic History, C. XXVI, S. 3, 1997, s.572-573. Çelik Sanayii 1999 yılında Anthony Blair döneminde tekrar özelleştirilmiştir. 32 Dobb, s. 76; Robert Millward, “The 1940s Nationalizations in Britain: Means to an End or the Means of Production?”, The Economic History Review, C. L, S. 2, 1997, s. 210-211. 33 Ibid., s. 215. 34 Dobb, s. 76-77. 35 Millward, s. 215 36 Kavramı Türkçe’de tek bir kelimeyle ifade etmek mümkün olmadığından orijinalini kullandık. 37 John Kitsos, “Privatisation and Public Private Partnerships: Defining the Legal Boundaries from an International Perspective”, European Procurement & Public Private Partnership Law Review, C. XX, S. 1, 2015, s. 22.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1