137 TBB Dergisi 2024 (172) Onur GÜRER konferansta atılmıştır. Konferans kararları doğrultusunda Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası kurulmuş, para birimleri arasındaki dalgalı kur sistemine son verilmiştir. ABD Dolarının değeri, altının değerine bağlanmıştır. Dolar, kapitalist dünyanın konvertibl para birimi haline gelmiştir. ABD Doları-Batı Alman Markı paritesi de büyük oranda sabitlenmiştir. Yalnız Batı Avrupa’da esas değişim savaş sonrası yıllarda yaşanmıştır. Büyük yeteneğe sahip ilginç bir akademisyen ve iyi bir hatip, sınıfına ve kendisini yetiştiren sisteme zekâsıyla hizmet eden biri olarak tasvir edilen48 İngiliz iktisatçısı John Maynard Keynes’in düşünceleri doğrultusunda ücretlerin yüksek tutulduğu, devletin üretim sektöründe büyük yatırımlar yaparak talebi yükselttiği ve kamu hizmetlerini bizzat yürüttüğü, işsizlik oranının mümkün olduğu kadar aşağı çekildiği refah devleti uygulamaları,49 yaklaşık otuz yıl boyunca Batı Avrupanın çehresini şekillendirmiştir. Ancak otuz yıllık dönemin sonunda bu sistem, sermaye birikimi ve kitlelerin yönetilmesi konusunda tıkanmıştır. Kamu hizmetinin daralma krizi, bahsettiğimiz tıkanmanın kendisini 1973-1979 petrol krizlerinde göstermesinden sonra ortaya çıkmıştır. 1973’te Mısır, Suriye ve müttefikleri ile İsrail ve müttefikleri arasında çıkan Yom Kippur Savaşı’nda, Amerika Birleşik Devletlerinin İsrail yanlısı tutumu nedeniyle Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün(OPEC) Arap üyelerinin Ekim ‘73’te petrol üretimini kısması ve ambargo uygulama kararı, petrol fiyatlarını dört katına çıkartmıştır.50 1979 yılında İran’da iktidarın değişmesi ve 1982’ye kadar yaşanan düşük yoğunluklu iç savaş ve 1980-1988 yılları arasında süren İran-Irak Savaşı da petrol üretiminin azalmasına ve petrol fiyatının yükselmesine yol açmıştır. Krizlerin etkisi bütün dünya için ağır olmuştur. 1973-75 yılları arasında, gelişmiş piyasa ekonomilerinde sadece bir yıl içerisinde sanayi üretimi %10 azalırken, bu gelişmeye paralel olarak uluslararası ticaret %13 azalmıştır.51 Avrupa’nın altı eski sanayi ülkesinin imalat sektöründe çalışan sayısı, 1973’ten ‘80’li yılların sonlarına kadar yedi milyon kişi azalmış, ’80-‘84 yılları arasında Britanya, imalat sanayisi48 Andrey Gromıko, Anılarım, Yazılama Yayınevi, İstanbul, 2011, s. 111. 49 Eric J. Hobsbawm, The Age of Extremes: The Short Twentieth Century 1914-1991, Abacus, London. 1995, s. 409. 50 Ibid., s. 244. 51 Ibid., s. 405.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1