Türkiye Barolar Birliği Dergisi 172.Sayı

6 Nefret Suçu ve Söylemi: Temel Sorunlar, Suç Profili ve AİHM Yaklaşımı edilip imza, onay ve katılıma açılmıştır. Söz konusu Sözleşmenin 4. maddesi taraf devletlere bir ırkın üstünlüğü fikrine dayalı olarak başka bir ırka, renge ya da etnik kökene mensup kişilere yönelik şiddet eylemlerinin işlenmesini, işlenmesinin teşvikini ya da maddi açıdan desteklemek de dâhil olmak üzere bu eylemlerin işlenmesini kolaylaştırmayı cezalandırma yükümlülüğü getirmiştir. 1969 yılına gelindiğinde, 27 ülke “Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmeyi” imzalamıştır. Ancak başta İngiltere olmak üzere,15 İsviçre, Avusturya, Belçika, Fransa, Japonya, İtalya ve İrlanda söz konusu maddeye çekince koyarak, cezalandırma yükümlülüğünü “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde belirtilen düşünceyi ifade özgürlüğüne aykırı olmayacak düzenlemeler yapma yükümlülüğü” şeklinde yorumladıklarını belirtmişlerdir.16 Türkiye Cumhuriyeti Sözleşmeyi 1972 tarihinde imzalamış, Sözleşme 2002 yılında yürürlüğe girmiş, nefret ve ayrımcılık suçlarının cezalandırılmasını öngören 4. maddeye yönelik herhangi bir çekince konmamıştır. 17 Amerika Birleşik Devletleri’ne bakıldığında, Amerikan Anayasası’nın ifade özgürlüğünü düzenleyen hükümleri (First Amendment) nefret söylemlerinin ayrı bir suç olarak cezalandırılmasının önünde engel olarak görülmüş18 ve ABD Sözleşmenin 4. maddesine ilişkin yükümlülüğü yerine getirmeyeceğini (derogation) bildirmiştir.19 ABD, 1968 tarihli Medeni Haklar Kanunu ile (The Civil Rights Act) sadece ırk ayrımcılığının önlenmesi için yürürlüğe konan düzenlemeleri etkisizleştirmeye yönelik şiddet eylemlerini cezalandırmayı tercih et15 Law Commission, 2020, s.446. paras. 18.50, 18.51. 16 Law Commission, 2020, s.29; Bleich, s.921. 17 Sözleşme Türkiye tarafından 13 Ekim 1972 tarihinde New York›ta imzalanmış, 03.04. 2002 tarih ve 4750 sayılı “Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun” ile onaylanması uygun bulunarak, 09.04.2002 tarih ve 24721 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Onay Kanununun ardından, 16.06.2002 tarihli ve 24787 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2002/4171 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Sözleşme yürürlüğe girmiş, Uluslararası Adalet Divanı’nın yetkisine ilişkin Sözleşme’nin 22. maddesine çekince konmuştur. 18 Paul Iganski, “Hate Crimes Hurt More”, American Behavioral Scientist, 2001, C.45, S.4, s.626-638, s.627; Bleich, s.922. 19 Elif Küzeci, “AİHS’nin 10. Maddesi Işığında Nefret İçerikli ve Irkçı Nitelikli Düşünce Açıklamaları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2007, S. 71, s.174-199, s.176; Ersoy, 2018, s.129.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1