229 TBB Dergisi 2024 (172) Ümit Vefa ÖZBAY rında, Roma’nın ilk imparatoru olarak anılmasına rağmen kendisine daha az yer bulur. Oysa Augustus’un Roma tarihindeki izi çok daha büyüktür. Goldsworthy’nin ifadesiyle3 “Augustus ve onun mirası ile karşılaşmadan Roma tarihi çalışamazsınız”. Augustus cumhuriyeti örtülü bir monarşi ile değiştiren kişidir ve yaptığı değişiklik imparatorluğa 250 yıllık bir istikrar sağlamıştır.4 Augustus dolaylı olarak da olsa Roma Hukukunun güçlü bir hukuk sistemi haline gelmesine en çok katkı vermiş kişilerden birisidir. Roma Hukukunun en parlak dönemi olarak anılan klasik hukuk döneminin M.Ö. 27’de başladığı kabul edilir ve söz konusu tarih senatus ve Roma halkı tarafından kendisine Augustus isminin verildiği ve Roma devleti için Augustus princeps’liğinde principatus döneminin başladığı tarihtir. Augustus’un başlattığı bu dönem Roma tarihinin en zengin zamanı olarak bilindiği gibi Pax Romana’nın5 da başlangıcıdır. Bahsi geçen huzur ortamında da hukukun gelişimi güçlenmiş ve hızlanmıştır. Bu bakımdan Augustus’u, Roma Hukukunun klasik dönemdeki güçlü şeklini almasına vesile olmuş olan bir huzur dönemini Roma’ya yaşatan yönetici sıfatıyla Roma Hukukunun gizli kahramanlarından birisi olarak değerlendirmemizde büyük bir yanlışlık söz konusu olmayacaktır. Çalışmamızda ise Augustus’un siyasi başarılarına odaklanmak ve Roma topraklarına getirdiği barış ile Roma Hukukuna dolaylı katkısını açıklamak yerine, bu başarılı siyaset adamının hukuk anlayışına odaklanacağız ve Augustus’un Princeps olduğu dönemde yapılan hukuki düzenlemeleri incelemeye çalışacağız. Amacımız “klasik hukuk dönemini başlatan adam” diyebileceğimiz Augustus’un örtülü bir monarşi yönetimine geçirdiği Roma’da ne amaçla, neleri değiştirmeye ça3 Goldsworthy, s.13. 4 Goldsworthy, s.13. 5 Roma barışı anlamına gelen bu deyiş ile Augustus zamanından başlayarak iki asra yakın süren barış ve sükûnet devri kastedilir. Bu dönemde geniş imparatorluğun içinde hiçbir karışıklık çıkmamış ve diğer dönemlere nazaran bir huzur atmosferi hüküm sürmüştür. Bknz. Ziya Umur, Roma Hukuku Lügatı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1983, s. 154. Bu dönemin barış dönemi olarak isimlendirilmesi zaman zaman yanlış anlaşılmalara mahal vermektedir. Barış ile kastedilen Roma’nın iç barışıdır. Yoksa Roma’nın dışa karşı yayılmacı politikası devam etmektedir. Ayrıntılı bilgi için bknz; Esengül Akıncı Öztürk,“Augustus’un Yayılmacı Politikasının Doğası Üzerine”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C.37, S. 63, 2018.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1