Türkiye Barolar Birliği Dergisi 172.Sayı

240 Augustus Dönemine ve Augustus Kanunlarına Genel Bir Bakış Roma geleneğinde evlenmek ve çocuk sahibi olmak önemli yer tutsa da evlilik resmi anlamda mecburi tutulmamaktaydı. Bir kimse evlenip evlenmeyeceğine karar verebiliyor, evlendi ise çocuk sahibi olma konusu kendi tasarrufuna bırakılıyordu. Ancak Roma’nın gelenekleri, varlığı ve gerek siyasi gerekse de askeri başarısı istikrarlı aile yapısına dayalıydı. Yine ordunun askersiz kalmaması ve nüfusunu koruyabilmesi bakımından çocuk yapılması önemliydi. Bütün bu Roma geleneklerinin, toplumun ahlakını şekillendirmek ile birlikte, Augustus’un aile ile ilgili düzenlemelerinin arka planını oluşturduğu açıktır.60 Augustus, Romalıların; özellikle de toplumun üst sınıflarının evlilik ve toplumun devamının sağlanması için esaslı unsur olan çocuk yapma ve yetiştirme konusunda evliliğin oynadığı role yeteri kadar saygı göstermediğini düşünüyordu. Augustus’un penceresinden bakıldığında; çok fazla saygıdeğer erkeğin bekâr kalmaktan hoşlandığı, bazı erkeklerin de kendilerine uygun olmayan eşlerle evlendiği gerçekleri rahatsız ediciydi. Çocuk yapabilecek evli çiftlerin çocuk yapmıyor oluşu veya bu çiftlerin birbirlerini aldatmalarının eşler tarafından görmezden geliniyor oluşu da Augustus için büyük sorun teşkil ediyordu. Bunlara yönelik M.Ö. 18-17 yıllarında pek çok karmaşık düzenlemeye imza atmış ve sonraki zamanlarda da bunları yeniden elden geçirmiştir.61 Yeni düzenlemelere göre belirli yaş aralığındaki62 bütün Romalılar evlenmekle yükümlüydü. Senatus üyelerinin saygıdeğer görülmeyen birileriyle evlenmesinin yasaklanması, evli çiftlere çocuk sayısı arttıkça ödül verilmesi, karısının kendisini aldattığını fark eden bir adamın artık evliliğini sonlandırmak zorunda olması diğer dikkat çekici düzenlemelerdi. Augustus’un bu düzenlemeleri yaparken ki çıkış noktası oldukça geleneklere bağlı görünse de kendisinin de ifade ettiği gibi zaman zaman bu geleneklerin bazılarına kendi amacına ters düştüğü oranda müdahale ediyordu. Özellikle evlenme yükümlülüğü bakımından ge60 Genevieve Liveley/Rebecca Shaw, “Marriage plots: a new narratological approach to the Augustan marriage laws”, Law and Humanities, C. 14, S. 2, 2020, s. 4-5; Eck, s. 119-120. 61 Boatright/Gargola/Talbert/Lenski, s. 192. 62 Erkekler 25-60, Kadınlar 20–50. Eck, s. 121.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1