241 TBB Dergisi 2024 (172) Ümit Vefa ÖZBAY len düzenleme eşini kaybedenleri de kapsamaktaydı. Bir kadının ilk ve tek eşine duyduğu sadakat Roma geleneksel düşüncesine uygun iken; toplumun geleneksel anlayışına tamamen zıt bir şekilde eşini kaybedeni evlenmek zorunda bırakıyordu. Bu durum Augustus’un gelenekçi yapısına rağmen yeri geldiğinde gelenekler ile ters düşebilmesinin açık bir örneğidir. Augustus hukuka ayırdığı bütün zamanı elbette sadece aile hukuku çalışarak geçirmedi. Bunun yanı sıra miras hukukundan usul hukukuna, kölelerin durumundan rüşvete, seçimlerden vatan hainliğine birçok düzenleme yaparak Roma’yı tam anlamıyla değiştirmeye çalıştı. Aşağıda Augustus’un çıkardığı kanunların başlıcaları hakkında daha detaylı bilgi vermeye çalışacağız. 1. Lex Iulia de Maritandis Ordinibus Augustus’un Res Gestae’deki “yeni yasalarla gelenekleri dirilttim” ifadesi daha çok seçkin sınıfı evliliğe zorlayan Lex Iulia de Maritandis Ordinibus ve evliliğin ihlalini yasaklayan Lex Iulia de Adulteris Coercendis ile ilgilidir. Bu iki kanun M.Ö. 18 yılında yürürlüğe girmiştir.63 Lex Iulia de Maritandis Ordinibus, Lex Papia Poppea64 ismi ile anılan kanun ile M.S. 9 yılında yenilenmiş ve değişikliklere uğramıştır,65 Aralarında 27 yıl olan, bahsi geçen bu iki kanun doktrinde genellikle birlikte Lex Iulia Et Papia olarak anılırlar.66 Lex Iulia de Maritandis Ordinibus evliliği ciddi şekilde teşvik eden, bekârlığı da son derece caydırıcı bir durum haline getiren fazlasıyla zorlayıcı bir kanundu. Söz konusu kanun üremeyi arttırma hedefiyle aynı sosyal statüde bulunan insanlar arasında evliliği teşvik ediyordu. 63 Eck, s. 119; Umur, s. 181; Taşdöner, s. 40; Paul Koschaker/Kudret Ayiter, Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, İzmir 1993, s. 314. 64 Kanunun ismi M.S. 9 yılının consülleri olan Marcus Pupius Mutilus ve Quintus Poppaeus Secundus’dan gelmektedir. Evlilik ile ilgili bu kanuna ismini veren ve bu kanunu düzenlemekle görevli olan bu iki kişinin de bekâr ve çocuksuz olması ilginçtir. Eck, s.121. 65 Kaius Tuori, “Augustus, Legislative Power and the Power of Appereances” Meditationes de iure et Historia – Esseys in Honor of Laurens Winkel, South Africa 2014, s. 942; Umur, s. 182. 66 Elizabeth Claire Tilson, Augustus and Law Making, Edinburgh 1986, s. 44.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1