243 TBB Dergisi 2024 (172) Ümit Vefa ÖZBAY kanun tamamen seçkin sınıflara yönelik de değildi. Örneğin; çocuk yetiştiren kadınlara, sınıflarına bakılmaksızın çeşitli iyileştirmeler yapılıyordu. Örneğin, önceden kadınlar erkekler aracılığı ile hukuki işlemde bulunabilirken, belli bir yaşa ulaşan ve üç çocuk doğuran evli kadınlar herhangi bir desteğe ihtiyaç duymaksızın hukuki işlem yapabiliyordu. Buna “ius trium liberorum” yani “üç çocuk hakkı” ayrıcalığı denilmekteydi.71 Augustus’un yapmaya çalıştığı bu düzenlemeler önemli direnişler ile karşılaştı.72 Özellikle düzenlenen gladyatör oyunlarında somutlaşan bu direniş ve eleştiriler Augustus’u birazcık da olsa geri adım atmaya zorladı. M.S. 9 yılında çıkmış olan ve Lex Iulia de Maritandis Ordinibus’u yeniden ele alan Lex Papia Poppea’da bu yumuşama gözlemlenebilir. Lex Papia Poppea ile evlenenlere ve çocuk sahip olanlara verilen ödül ve imtiyazlar attırılmış, eşin ölümü ardından sağ kalan eşin evlenme zorunluluğu da yumuşatılmıştır. Ancak Augustus’un her hamlesinde olduğu gibi bu yumuşamanın da bir taktik olduğu ve princeps’in hayatı boyunca bu kanun ile ulaşmaya çalıştığı amaçlarına sadık kaldığı bilinmektedir. Hayatının ilerleyen zamanlarında da Augustus zorla evlendirme ve çocuk yaptırma konularındaki baskısını sürdürmüştür.73 Bütün bu düzenlemelerden önce, Roma tarihinde toplumun özel hayatına bu kadar müdahil olan, evlilik ve sonuçlarını bu kadar konu alan düzenlemeler yapılmamıştı. Augustus dönemi şairlerinden Ovid’in Augustus’a yaklaşımını saptamaya çalışan Sharrock’un da belirttiği gibi “Augustus’un Roma’sında aşk politik bir konuydu” ve “seks şakaya gelmezdi.”74 Lex Iulia de Maritandis Ordinibus’un özü ve eleştirisi bu ifadeler ile özetlenebilir. 71 Tilson, s. 63. 72 Charles Reid Jr, “Law Reform in the Ancient World: Did the Emperor Augustus Succeed or Fail in His Morals Legislation”, William and Mary Journal of Women and the Law, C. 22, S. 2, 2016, s. 195; Milnor, s. 9. 73 Reid Jr, s. 195; Milnor, s. 9. 74 Sharrock, A. R. “Ovid and the Politics of Reading”, Materiali e Discussioni per L’analisi Dei Testi Classici, no. 33, 1994, s. 101, 108. Aynı saptamayı alıntılayan ve yorumlayan başka bir çalışma için bknz; Pryor, s. 48.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1