264 Roma Hukukunda Societas (Adi Ortaklık)’ta Ortakların Kazanca ve Zarara Katılması ve Societas Leonina (Aslan Payı Ortaklığı) Anahtar Kelimeler: Roma Hukuku, Societas, Societas Leonina, Adi Ortaklık, Affectio Societatis Abstract: Societas is a consensual contract in which two or more partners commit to pool their property and labor for a common and legitimate purpose. Partners can agree upon the allocation of profits and losses. If such agreement between partners regarding profits and losses has not been made, or only the profits or the losses have been determined while the other has not, the rule to be applied in this case is indicated in the primary sources of Roman law. Additionally, the issues of unequal shares in profits and losses between partners and the determination of shares by an arbitrator were also discussed by Roman jurists. Furthermore, the principles were established in Roman law regarding the societas leonina (lion’s share), a type of partnership where a partner only assumes the losses without participating in profits. The concept of societas in Roman law and its elements are briefly examined in the study initially. Subsequently, the principles developed in Roman law regarding the participation of partners in profits and losses are discussed. The concept of societas leonina and its historical roots are also examined. Accordingly, texts from Digesta, Gaius’ and Justinian’s Institutiones, and the fable “Vacca et Capella, Ovis et Leo” by Phaedrus have been examined, including discussions among jurists of the Classical Period of Roman law. The institution of societas is the origin of the ordinary partnership in Turkish law. Consequently, the study aims to identify aspects that resemble and differ from the perspective of Turkish contemporary law on the subject. Keywords: Roman Law, Societas, Societas Leonina, Partnership, Affectio Societatis GİRİŞ Roma hukukunda societas (adi ortaklık) iki veya daha fazla socius (ortak)’un ortak ve meşru bir amaca ulaşmak üzere mal veya emeklerini bir araya getirmeyi taahhüt ettikleri rızaî bir sözleşmedir. Societas’ta ortaklar, ortaklık faaliyetleri kapsamında elde edilen lucrum (kazanç)’a ve damnum (zarara)’a katılım paylarını belirleyebilmektedir. Çalışmada izah edileceği üzere çağdaş hukukumuz ile Roma hukukunun adi ortaklık sözleşmesine ilişkin prensipleri büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Bu bakımdan çağdaş hukukumuz adi ortaklıkta ortakların kazanca ve zarara katılımı hususunda Roma hukukunda kabul edilen birtakım ilkeleri takip etmektedir. Çalışmada öncelikle societas kavramı ve societas’ın unsurları üzerinde durulacaktır. Daha sonra ortakların kazanca ve zarara katılması hususunda Romalı hukukçular tarafından geliştirilen ilkeler ve söz konusu ilkeler hakkında hukukçular arasındaki tartışmalar Roma hukukunun birincil kaynakları üzerinden ele alınacaktır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1