265 TBB Dergisi 2024 (172) Setenay BAYTEMİR TARHAN I- ROMA HUKUKUNDA SOCIETAS KAVRAMI VE SOCIETAS’IN UNSURLARI Roma Klasik Hukuk Dönemi’nde societas birden fazla kişinin meşru kazanç elde etmek amacıyla mal ve emeklerini bir araya getirmeyi taahhüt ettiği1, iyiniyet (bona fides)’e dayanan, rızai2 bir sözleşmedir. Nitekim societas’ta ortaklar, ortak olma hususundaki iradelerini herhangi şekle bağlı olmaksızın beyan edebilmektedirler. Societas, TBK m. 620 ve devamında düzenlenen adi ortaklık sözleşmesinin kökenidir ve TBK’da düzenlenen adi ortaklık sözleşmesi gibi societas’ın da tüzel kişiliği bulunmamaktadır.3 1 Türkân Rado, Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, 11. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2014, s. 110; Salvatore di Marzo, Roma Hukuku, çev.: Ziya Umur, İstanbul, Sulhi Garan Matbaası, 1959, s. 446; Richard Honig, Roma Hukuku Dersleri, çev.: Şemseddin Talip, İstanbul, Ahmed İhsan Matbaası, 1935, s. 133; Ziya Umur, Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul, Beta Yayım, 1990, s. 370; Paul Koschaker/ Kudret Ayiter, Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Ankara, Sevinç Matbaası, 1977, s. 241; Bülent Tahiroğlu, Roma Borçlar Hukuku, İstanbul, Der Yayınları, 2023, s. 239; Özlem Söğütlü, Roma Özel Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Ankara, Seçkin, 2021, s. 516; Belgin Erdoğmuş, Roma Borçlar Hukuku Dersleri, İstanbul, Der Yayınları, 2005, s. 96; Şakir Berki, Roma Hukuku, Ankara, 1949, s. 291; Fulya İlçin Gönenç, Roma Hukukunda Şirket Akti, İstanbul, Der Yayınları, 2004, s. 1; Şahin Akıncı, “Roma Hukuku’nda Şirket (Societas) Akdi ve Bunun Türk Hukuku’na Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. M. Şakir Berki’ye Armağan), 1996, C. 5, S. 1-2, s. 137; Oruç Hami Şener, “Roma Hukukunun Modern Ortaklıklar Hukukuna Etkileri”, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, Yayına Hazırlayan: Abuzer Kendigelen, C. 1, İstanbul, Beta, 2002, s. 706; Reinhard Zimmermann, The Law of Obligations Roman Foundations of the Civilian Tradition, Cape Town, Juta and Co, 1992, s. 451; William Warwick Buckland, A Text-Book of Roman Law From Augustus to Justinian, Cambridge, Cambridge University Press, 1975, s. 506-507; Adolf Berger, Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia, The American Philosophical Society, 1953, s. 708; George Mousourakis, Roman Law and the Origins of the Civil Law, Cham, Springer, 2015, s. 139; Max Kaser, Roman Private Law, çev.: Rolf Dannenbring, Pretoria, Gutenberg Book Printers, 1984, s. 225. 2 Koschaker/Ayiter, Modern Özel Hukuk, s. 241; Doktrinde hâkim görüşe göre, M.Ö. 2. yüzyıl civarında societas’ın tam iki taraflı, rızai bir sözleşme olduğu kabul edilmiştir. Talya Şans Uçaryılmaz, Bona Fides (Dürüstlük Kuralı), Yetkin Yayınları, Ankara, 2019, s. 214. 3 Tahiroğlu, Borçlar, s. 238; Mousourakis, Roman Law, s. 140. Uçaryılmaz, Bona Fides, s. 214. Doktrinde genellikle kabul edildiği üzere Roma hukukunda societas’ın kökeninde, aileye ait malvarlığının bölünmeksizin korunabilmesi ve malların idaresinin sağlanması amacıyla pater familias’ın ölmesiyle sui iuris hale gelen sui
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1