268 Roma Hukukunda Societas (Adi Ortaklık)’ta Ortakların Kazanca ve Zarara Katılması ve Societas Leonina (Aslan Payı Ortaklığı) gibi amaçlarla kurulmuş ortaklıklar, Roma hukuk düzeni tarafından geçersiz kabul edilmektedir.14 II- SOCIETAS’TA ORTAKLARIN KAZANCA VE ZARARA KATILMASI A. Genel Olarak Societas’ta her bir ortağın ortaklığa katılım paylarının birbirlerinden farklı olması mümkündü. Gerçekten bir ortağın ortaklığa katılım payı olarak mal getirdiği yerde diğer ortak emeğini getirebilmekteydi.15 Ortakların getirdikleri payların değerleri de birbirinden farklı olabilmekteydi. Zira birinin getirdiği malın değeri, diğerinin getirdiği emeğin değerinden daha düşük olabilmekteydi. Bütün bu durumlar birlikte değerlendirilerek sözleşmede ortakların kazanca (lucrum) ve zarara (damnum) hangi oranlarda katılacağı belirlenmekteydi.16 Söz konusu katılımın belirlendiği hallerde taraf iradelerine üstünlük tanınmaktaydı. Bununla birlikte, sözleşmede katılım payının ortaklar tarafından belirlenmemesi ihtimali vardı. Ayrıca bazı hallerde ortaklar kazanca katılım payını belirlemekle birlikte, zarara katılım payını belirlememekteydi veya bazı durumlarda zarara katılım payı belirlenmekle birlikte kazanca katılım payı belirlenmemekteydi. İşte bu gibi hallerde hangi ilkelerin gözetileceği Roma hukukunun birincil kaynaklarında ele alınmaktaydı. Yine kaynaklarda kazanca ve zarara katılım payının eşit olmaması hususu Romalı hukukçular tarafından ayrıca ele alınmış ve tartışılmıştı. Bundan başka, söz konusu payın hakem tarafından belirlenmesi ile bir ortağın kazanca katılmadan sadece zararı üstlendiği ortaklık tipi olan societas leonina hakkında da kaynaklarda birtakım ilkeler belirlenmişti. 14 Gönenç, Societas, s. 41; Tahiroğlu, Borçlar, s. 243; Erdoğmuş, Borçlar, s. 97; Söğütlü, Roma Özel Hukuku, s. 518; Umur, Ders Notları, s. 371. 15 Peter Birks, The Collected Papers of Peter Birks The Roman Law of Obligations, der. Eric Descheemaeker, Oxford, Oxford University Press, 2014, s. 111. 16 Söğütlü, Roma Özel Hukuku, s. 518.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1