19 TBB Dergisi 2024 (172) Recep DOĞAN lemini algılama şekli veya fiile tepkisi asıl faktör olmadığı gibi,75 kin ve düşmanlık niyeti olmaksızın herkes için aynı şeyleri söyleyebilen ya da aynı şeylerin kendisine söylenmesi halinde hiçbir tepkide bulunmayan failin kişisel, sübjektif yaklaşımı da önemli değildir.76 Dolayısıyla nefret saikinin dış dünyaya söz veya fiil olarak yansıyan biçiminin, failin iç dünyasında da aynı etkiyle ortaya çıkması gerekmez. Yine failin mağdurdan kişisel olarak nefret etmesi veya mağdura karşı düşmanlık beslemesi şartı aranmaz. Failin gruba yönelik niyetinin objektif olarak ortaya konması önemlidir. Örneğin fail “X” mezhebinden veya ırkından gelenler için “bunlar pisliktir, yemekleri yenmez, yakada bit bulundurulur ama etrafta bunlardan bulundurulmaz” şeklinde söylemde bulunup, aynı mezhep veya ırktan gelen başka bir şahıs için “Hasan’ı severim! Hasan başka” diyebilir. Ancak, aşağıda açıklanacağı üzere, bu tür bir zorunluluğun uygulamada birçok soruna neden olduğu, belli bir gruba karşı önyargı ile işlenen suçlarda ağırlaştırıcı sebebin uygulanmamasına yol açtığı bildirilmektedir.77 Ayrımcı Seçim Modelini (The Discriminatory Selection Model) benimseyen ülkelerde, düşmanlık saikinin ispatı gerekli görülmemektedir. Mağdurun karakteristik özelliğine karşı ya da bu özellik sebebiyle suçun işlenmesi yeterli görülmekte, sadece hukuk tarafından korunan karakteristik özellik ile failin davranışı arasında bir sebep sonuç ilişkisinin varlığı şart koşulmaktadır.78 Örneğin Bulgaristan Ceza Kanunu’nun 162 (2) maddesi uyruğu, ırkı, dini, siyasi düşüncesi sebebiyle bir kimsenin şahsına veya malına karşı suç işlenmesi halinde, failin 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmasını öngörmektedir.79 Danimarka Ceza Kanunu’nun 81 (vi) maddesi, suçun bir diğer kimsenin etnik köken, din ya da cinsel yöneliminden kaynaklanması halinde cezanın ağırlaştırılacağını belirtmektedir.80 Yine Fransız Ceza Kanunu’nun 132-76 (1) maddesi, cürmün ya da kabahatin mağdurun 75 Bu konudaki yargı kararları için bkz. DPP v Green [2004] EWHC 1225 (QB); The Times 7 July 2004, Law Commission, 2020, s.76, para. 4.14. 76 Bu konudaki yargı kararları için bkz. Woods [2002] EWHC 85 (Admin) at [13], Law Commission, 2020, s.76, para. 4.14. 77 Law Commission, 2020, s.351-353. 78 OSCE, ODIHR, s.48. 79 Article 162(2) of the Criminal Code of Bulgaria, OSCE, ODIHR, s.49. 80 Section 81(vi) of the Criminal Code of Denmark, OSCE, ODIHR, s.49.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1