274 Roma Hukukunda Societas (Adi Ortaklık)’ta Ortakların Kazanca ve Zarara Katılması ve Societas Leonina (Aslan Payı Ortaklığı) sahibi olduğu ortaklıkların kurulabileceği görüşündeydi. Zira bir ortağın hizmeti [emeği] çoğu zaman para kadar değerlidir. Iust. Inst. 3.25.2 “De illa sane conventione quaesitum est, si Titius et Seius inter se pacti sunt, ut ad Titium lucri duae partes pertineant, damni tertia, ad Seium duae partes damni, lucri tertia, an rata debet haberi conventio? Quintus Mucius contra naturam societatis talem pactionem esse existimavit et ob id non esse ratam habendam. Servius Sulpicius, cuius sententia praevaluit, contra sentit, quia saepe quorundam ita pretiosa est opera in societate, ut eos iustum sit meliore condicione in societatem admitti: nam et ita coiri posse societatem non dubitatur, ut alter pecuniam conferat, alter non conferat et tamen lucrum inter eos commune sit, quia saepe opera alicuius pro pecunia valet. et adeo contra Quinti Mucii sententiam obtinuit, ut illud quoque constiterit, posse convenire, ut quis lucri partem ferat, damno non teneatur, quod et ipsum Servius convenienter sibi existimavit: quod tamen ita intellegi oportet, ut, si in aliqua re lucrum, in aliqua damnum allatum sit, compensatione facta, solum quod superest intellegatur lucri esse.” Titius ve Seius, Titius’un kazancın üçte ikisine ve zararın üçte birine; Seius’un ise kazancın üçte birine ve zararın üçte ikisine katılacağı hususunda anlamışlarsa böyle bir anlaşma geçerli midir? Quintus Mucius bu tür bir anlaşmanın ortaklığın doğasına aykırı olduğunu, bu nedenle anlaşmanın geçerli sayılmaması gerektiğini düşünmekteydi. Servius Sulpicius’un görüşü ise aksi yöndeydi, zira çoğu zaman bir ortaklıkta bazı ortakların emeği o kadar değerlidir ki bu kişilerin ortaklığa en uygun koşullarda kabul edilmeleri adildir; nitekim taraflardan birinin para getirip diğerinin getirmediği, yine de kazancın aralarında paylaşıldığı türden ortaklık kurulabileğine ilişkin şüphe bulunmamaktadır; zira bir kimsenin emeği çoğu zaman para kadar değerlidir. Quintus Mucius’un görüşüne karşı gelen görüş öylesine hâkim görüş haline gelmiştir ki Servius’un görüşüyle tutarlı olarak, ortaklardan birinin kazancın bir kısmını almasına ve zarara katılmamasına bile izin verilmiştir. Ancak bu noktada, herhangi bir işlem sonucunda kazanç, başka iş-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1