280 Roma Hukukunda Societas (Adi Ortaklık)’ta Ortakların Kazanca ve Zarara Katılması ve Societas Leonina (Aslan Payı Ortaklığı) dir. Aksi durumda bonus vir’e açılmak üzere taraflara dava imkânı tanınmaktadır.43 Proculus’a ait metne dönmek gerekirse metinde Proculus ilk durumda ex compromisso tahkime, ikinci durumda ise bonus vir tarafından gerçekleştirilen tahkime atıfta bulunmaktadır.44 Proculus’a ait devam eden iki metinde sorun çözüme kavuşmaktadır: D. 17.2.78 (Proculus libro quinto epistularum) “In proposita autem quaestione arbitrium viri boni existimo sequendum esse, eo magis quod iudicium pro socio bonae fidei est.” Söz konusu olayda, iyi bir kimsenin kararına uyulması gerektiği kanaatindeyim, zira ortaklık davası iyiniyet davasıdır. D. 17.2.79 (Paulus libro quarto quaestionum) “Unde si Nervae arbitrium ita pravum est, ut manifesta iniquitas eius appareat, corrigi potest per iudicium bonae fidei.” Bu nedenle, Nerva tarafından verilen karar isabetsizse ve kararın açıkça adaletsiz olduğu anlaşılıyorsa, bu karar bir iyiniyet davası yoluyla düzeltilebilir. Proculus’a ait üç metin birlikte değerlendirildiğinde, societas’ta ortakların kazanca ve zarara katılma hususunu hakeme bırakmalarının mümkün olduğu anlaşılmaktadır. Proculus’un da vurguladığı gibi Roma hukuku kuralları gereği societas bir iyiniyet sözleşmesidir ve iyiniyet davaları ile korunmaktadır.45 Taraflar belirledikleri hakemin kazancı ve zararı paylaştırmaya ilişkin kararının adil olmadığı düşünüyorsa, Proculus, burada tarafların bonus vir tahkim usûlünü tercih ettiklerini kabul etmektedir. Böylelikle taraflardan biri hakemin açıkça hakkaniyete uygun paylaştırma yapmadığını düşünüyorsa hakeme karşı bir iyiniyet davası açabilmektedir. Zira bonus vir tahkimde hakemin iyi ve güvenilir bir vatandaşın takdir sınırlarında karar verme43 Söğüt, Tahkim, s. 22, 31-32. 44 Stein, Arbitration, s. 225-226. 45 Rado, Borçlar, 114.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1