288 Roma Hukukunda Societas (Adi Ortaklık)’ta Ortakların Kazanca ve Zarara Katılması ve Societas Leonina (Aslan Payı Ortaklığı) SONUÇ Çağdaş hukukumuz adi ortaklıkta ortakların kazanca ve zarara katılımı hususunda büyük ölçüde Roma hukukundaki ilkeleri takip etmektedir. Gerek Roma hukuku gerek çağdaş hukukumuz bakımından taraflar arasında kazancın ve zararın paylaşılması hususundaki anlaşma kural olarak geçerli kabul edilmektedir. Tarafların bu hususta bir anlaşma yapmamaları durumunda kazanca ve zarara katılım payının, ortaklığa katılımın türüne veya değerine bakılmaksızın, eşit olduğu Roma hukukunda olduğu gibi çağdaş hukukumuzda da kabul edilmektedir. Bazı durumlarda tarafların kazanç veya zarar bakımından katılım payını belirlemedikleri bilinmektedir. Roma’da societas henüz kurulduğunda ortakların, zarar elde etme ihtimalini göz önünde bulundurmamaları nedeniyle genellikle kazanca katılım payını belirledikleri fakat zarara katılım payını belirlemeyi ihmal ettikleri bilinmektedir. Bu noktada taraflar sadece kazanca katılım payını belirlediyse fakat zarara katılım payını belirlemedilerse, kazanca katılım payının zarara katılım payı için de geçerli olduğu prensibi kabul edilmektedir. Benzer şekilde, sözleşmede sadece zarara katılım payı taraflar arasında belirlendiyse fakat kazanca katılım payı belirlenmediyse, zarara katılım payının, kazanca katılım payı ile aynı olduğu kabul edilmektedir. Roma hukukunda geçerli olan bu prensip, çağdaş hukukumuzca da kabul edilmektedir. Societas’ta kazanca ve zarara katılımın eşit olmaması da mümkündür. Bununla anlatılmak istenen ortaklardan birinin kazanca daha çok katılıp zarara daha az katılması durumudur. Romalı hukukçular arasında bu durum tartışma konusu olmuştur. Nitekim bunu societas’ın doğasına aykırı bulanlar olduğu gibi kabul edenler de vardır. Nihayetinde ortaklardan birinin zarara daha az katılırken kazanca daha fazla katılabilmesinin mümkün olduğu, Roma hukukunda baskın görüş olarak kabul edilmiştir. Dahası bir ortağın zarara hiç katılmadan yalnızca kazanca katılabileceği de Roma hukukunda kabul edilmiştir. Roma hukukunda bir ortağın zarara katılmadan yalnızca kazanca katılabileceği yönündeki bu ilke, çağdaş hukukumuzda ortaklığa yalnızca emeğini getirmiş ortak açısından geçerlidir. Roma hukukunda societas’ta kazanca ve zarara katılım payının ortaklar yerine hakem tarafından belirlenebilmesi de ayrıca kabul edilmiştir. Son olarak, ortaklardan birinin kazanca katılmaksızın sadece zarara katla-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1