s. 327-366 TBB Dergisi 2024 (172) SOYKIRIM SÖZLEŞMESİNİN GAZZE’DE UYGULANMASI DAVASINDA ULUSLARARASI ADALET DİVANI’NIN İHTİYATİ TEDBİR KARARI THE ORDER OF THE INTERNATIONAL COURT OF JUSTICE IN THE CASE OF THE APPLICATION OF THE GENOCIDE CONVENTION IN GAZA Mehmet Emin ÇAĞIRAN* Özet: İsrail’in 2024 Ekim ayının başında Gazze’de başlattığı askeri operasyonlarda ayrım gözetmeden sivil yerleşim yerlerini, hastaneleri ve yardım merkezlerini hedef alması, saldırı tehdidiyle sivil halkı göçe zorlaması ve çoğu çocuk ve kadınlardan oluşan binlerce kişinin ölümüne sebep olması üzerine Güney Afrika bu devlet aleyhine 1948 Soykırımı Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi’ne aykırı davrandığı iddiasıyla Uluslararası Adalet Divanı’na başvuruda bulundu. Güney Afrika dava dilekçesiyle birlikte durumun acil olduğu ve telafi edilemez kayıpların ortaya çıktığı gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanı’ndan ihtiyati tedbirler almasını istedi. Divan 26 Ocak 2024 tarihli ihtiyati tedbir kararında İsrail’e Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal etmeme ve Sözleşmeye aykırı fiilleri önleme, ülkesinde soykırımı teşvik suçunu işleyenlerin cezalandırılması ve Gazze halkına yapılan insani yardımların engellenmemesi yükümlülüklerini hatırlattı. Gazze’de durumun giderek kötüleşmesi ve can kayıplarının artması üzerine Güney Afrika ilk karardan sonra iki defa daha Divan’a müracaat ederek tedbirleri sıkılaştırmasını ve bilhassa askeri operasyonların durdurulmasına yönelik kararlar almasını talep etti. Divan 28 Mart 2024 tarihinde esas olarak insani yardımların sağlanmasını konu alan ilave tedbirler kararlaştırdı. Makalenin konusu Divan’ın bu olayda aldığı ihtiyati tedbirleri kapsamları itibariyle incelemektir. Makalede tedbirlerin kapsamından hareketle Divan’ın yetkisinin temelini oluşturan Soykırım Sözleşmesini müşahhas bir olayda nasıl uyguladığı, tedbirlerle fiili durum arasında kurduğu bağlantılar ve tedbirlerin yeterliliği sorgulanmaktadır. * Prof. Dr., Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Uluslararası Hukuk Anabilim Dalı, mehmet.cağı[email protected], ORCID: 00000003-4961-4436, Makalenin Gönderim Tarihi: 03.04.2024, Kabul Tarihi: 30.05.2024
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1