334 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İhtiyati Tedbir Kararı III- İHTIYATI TEDBIR KARARI/LARI A. 23 Aralık 2023 Tarihli İhtiyati Tedbir Kararı Güney Afrika, 23 Aralık 2023 tarihinde, Gazze’deki durumun vahameti ve aciliyetini hatırlatarak Divan’dan ihtiyati tedbir almasını talep etmiştir.14 İhtiyati tedbir kararları usul olarak yetki ve esasla ilgili yargılama başlamadan öncelikle ele alınır.15 Bu davada da Divan başvurudan kısa süre sonra ihtiyati tedbir kararını görüşmeye başlamıştır. Taraflar, 11-12 Ocak 2024 tarihlerindeki duruşmalarda iddialarını ve savunmalarını sözlü olarak ifade etmişler ve Divan 26 Ocak 2024 tarihinde ihtiyati tedbir talebiyle ilgili kararını vermiştir. Bu karardan kısa süre sonra 12 Şubat 2024 tarihinde Güney Afrika Divana yaptığı başvuruyla ilave ihtiyati tedbirler alınmasını talep etmiştir. Divan, 15 Şubat 2024 tarihinde, Güney Afrika’nın ilave tedbir talebiyle ilgili kararını vermiştir. Güney Afrika önceki tedbirlerin sonuç vermediği ve durumun giderek kötüleştiği gerekçesiyle bir kez daha başvuruda bulunarak (6 Mart 2024) tedbirlerde değişiklik ve ilave tedbirler alınmasını istemiştir. Bunun üzerine Divan 28 Mart 2024 tarihinde yeni bir ihtiyati tedbir kararı vermiştir. Kararlaştırılan ihtiyati tedbirlerin içeriği ve etkileriyle ilgili yapacağımız değerlendirmeleri daha anlaşılır kılmak için ifade edelim ki ihtiyati tedbir kararı prima facie bir karardır. Yani Divan acil bir durumda telafi edilmez zararların ortaya çıkmasını önlemek amacıyla davayla ilgili teferruatlı bir inceleme yapmadan genel olarak ele alındığında ve ilk bakışta taraflardan herhangi birisinin (veya her ikisinin) davranışlarının böyle bir zarar riski ortaya çıkardığına kanaat getirirse belirli kriterlere göre yetkili olduğuna ve ihtiyati tedbirler uygulamaya karar vermektedir.16 14 Divan taraflardan bir talep gelmemesi halinde bile durumun öyle gerektirdiğini düşünüyorsa kendiliğinden ihtiyati tedbir kararı alabilir. UAD İç Tüzüğü, madde 75, § 1. 15 UAD İç Tüzüğü, madde 74, § 1: “Geçici tedbirlerin belirtilmesine ilişkin talep, diğer tüm durumlara göre öncelikle ele alınır”. Andreas Zimmermann, Christian J. Tams, Karin Oellers-Frahm, Christian Tomuschat, (ed.), The Statute of the International Court of Justice, A Commentary, Oxford University Press, 2nd Edition, 2019 (pdf versiyonu), s. 1329. 16 Order 26 January, § 15; Allegations of Genocide under the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (Ukraine v. Russian Federati-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1