349 TBB Dergisi 2024 (172) Mehmet Emin ÇAĞIRAN olmadığı ancak nihai karardan sonra kesinlikle söylenebilir. Ezcümle prima facie tespite dayanan ihtiyati tedbirlerin maksadının yanlış olması veya maksadını aşması riski her zaman vardır. Bu mündemiç riskle bağlantılı fakat ondan ayrı olarak ihtiyati tedbirler ayrıca arızi olarak nitelendirebileceğimiz bir risk daha taşırlar. O da dava konusu olayların durumuna göre devletin diğer uluslararası yükümlülükleriyle çatışma ihtimalidir. İncelediğimiz davada İsrail’in önceki paragrafta işaret ettiğimiz yorumu/savunması bu ihtimali dile getirmektedir. Divan 26 Ocak’ta aldığı tedbirler arasında Güney Afrika’nın 1 ve 2 numaralı tekliflerine yer vermemiştir. Fakat bu durumun yukarıdaki tartışmayı salt teorik hale getirdiğini ve bu dava açısından pratik önemini ortadan kaldırdığını söyleyemeyiz.49 Divan İsrail’den askeri operasyonların durdurulmasını talep eden hiçbir tedbir almamakla kendi içerisinde çelişkiye düşmekte ve görünüşte hallettiği meşru müdafaasoykırım yasağı çatışmasını daha karmaşık hale getirmektedir. Divanın 26 Ocak kararına gerekçe oluşturan temel tespitlerden birisi karar metninde şöyle ifade edilmektedir: “Divan’ın görüşüne göre, Güney Afrika’nın Gazze’de İsrail’in işlediğini iddia ettiği fiil ve ihmallerden en azından bazılarının Sözleşme hükümleri kapsamına girebileceği görülmektedir”.50 Bu oldukça ihtiyatlı olmasına rağmen son derece önemli olan ve ortada İsrail’in işlediği bir soykırım veya en azından soykırım ihtimali bulunduğunu belirten bir durum tespitidir. Daha önce kararın ve alınan tedbirlerin de ihtiyatlı bir şekilde formüle edildiğinden bahsetmiştik. Prima facie karar verilen bu aşamada Divan bu tutumunu ihtiyati tedbir kararının amacıyla açıklamaktadır: Divan olarak bilmemiz ve tespit etmemiz gereken şey Soykırım Sözleşmesinin ihlal edilip edilmediği değil, Sözleşmedeki hakların korunmasını gerektiren şartların bulunup bulunmadığıdır.51 Öncelikle bu ifadenin önceki ifadeyle/tespitle tamamen zıt olduğuna işaret edelim. Böylece Divan, Gazze’de Filistin halkına karşı kuvvet kullanılmasını bir tarafın “soykırımdır”, diğer tarafın “terörist saldırı altında bulunan bir devletin kendisini korumasıdır” olarak yorumladığı karşıt iddiaları bir 49 Kaldı ki ihtiyati tedbirlerle diğer uluslararası yükümlülüklerin çatışması teorik açıdan üzerinde durulması gereken önemli bir meseledir. 50 Order 26 January, § 30. 51 Order 26 January, § 62.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1