350 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İhtiyati Tedbir Kararı tarafa bırakarak (veya esasla ilgili aşamaya bırakarak) ihtiyati tedbir kararını sadece pratik bir sebeple gerekçelendirmeye çalışmaktadır. Fakat bu yaklaşım bazı soruları da beraberinde getirmektedir. Aynı kararda yaptığı tespitlerle çelişen değerlendirmeler yapan Divan, ihtiyati tedbirlerin amacını açıklarken de aynı hatalı tutumunu sürdürmektedir. Şöyle ki “Sözleşmedeki hakların korunmasını gerektiren şartların” araştırılması söz konusu haklarının ihlali veya ihlal riskiyle ilgili bir araştırmadır. Yani Sözleşmenin ihlal edilip edilmediğini veya ihlal edilme riski bulunup bulunmadığını tespit etmeden böyle bir araştırma yapmak mümkün değildir. Dolayısıyla Divan “İsrail’in Gazze’de işlediği fiil ve ihmallerden en azından bazılarının Sözleşme hükümleri kapsamına girebileceğini” veya “girmediğini” söylemek durumundadır ve girdiğini söylemiştir. Bu tespitten sonra Divan’dan beklenen, yukarıda açıkladığımız çelişkili ve dolambaçlı yollara sapmadan gereğini yapmasıdır. Güney Afrika’nın askeri operasyonların tamamen durdurulması teklifi maksadı aşar olarak görülüyorsa bunun yerine “İsrail’in Gazze’de işlediği en azından bazıları Sözleşme hükümleri kapsamına girebilecek fiillerin” durdurulması yönünde bir tedbir almak gerekmez miydi? Bir yandan olaylar (operasyonlar) soykırım gibi görünüyor derken öte yandan olayların devamıyla ilgili kendisine teklif edilmesine rağmen hiçbir tedbir almamasından Divan’ın yukarıda belirttiğimiz her iki tezin, soykırım ve meşru müdafaa, geçerliliğini de dışlamadığı gibi bir sonuç çıkmaktadır. Böyle bir sonuç kabul edilse dahi Divan’ın sessiz kalmak yerine çatışan hakları mukayese edip bir değerlendirme yapması52; dengede soykırımın daha ağır bastığı açık olduğuna göre askeri operasyonların, yani soykırım oluşturan uygulamaların durdurulmasını istemesi gerekirdi. Zira meşru müdafaa hakkının kullanılmasında İsrail’in de kabul ettiği üzere orantılılık ilkesi esastır53 ve meş52 “Geçici tedbirlerin alınması talebi üzerine karar verirken, Divan zorunlu olarak tarafların iddia ettiği çatışan haklarla karşı karşıya gelmektedir ve bu hakları birbirine göre tartmaktan kaçınamaz”. Separate opinion of Judge Abraham, Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), Provisional Measures, Order of 13 July 2006, I.C.J. Reports 2006, s. 139, § 6. 53 “States, when attacked, may legitimately respond in a forceful and proportionate manner”. Oral proceedings, Israel, Verbatim Record 24/2, 12 January 2024, s. 38.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1