28 Nefret Suçu ve Söylemi: Temel Sorunlar, Suç Profili ve AİHM Yaklaşımı IV- NEFRET SÖYLEMİ, İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE AİHM YAKLAŞIMI Nefret söylemlerinin yasaklanmasının temel amacı, bu söylemler sebebiyle belli grupların ayrımcılığa ve şiddete uğramasını önlemektir. Bu bağlamda, yasaklayıcı düzenlemeler toplumda kabul edilebilir davranışların sınırlarını tayin eder ve daha fazla sosyal uyum ve etkileşim sağlayarak düzenli bir toplumun yaratılmasına yardımcı olur.113 Aksi takdirde Parekh tarafından da belirtildiği üzere “Her şeyin söylenebildiği bir ortam, zamanla her şeyin yapılabildiği bir ortama dönüşür.”114 Nefret söylemleri ve ifade özgürlüğünün sınırları kapsamında,115 AİHM’e göre kural olarak, demokratik toplumlarda formaliteleri, koşulları, sınırlamaları veya müeyyideleri izlenen meşru amaçla orantılı olmak koşuluyla, hoşgörüsüzlüğe dayalı nefreti teşvik eden, yayan, kışkırtan, hatta meşru sayan her türlü ifadeye yaptırım uygulanması ve hatta bunların önlenmesi gerekli görülebilir.116 Bu bağlamda, AİHM, Sözleşmenin temel değerlerini hükümsüz kılan düşünce açıklamaları ve nefret söylemleri söz konusu olduğunda, Sözleşmenin 17. maddesinde düzenlenen “Sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerin yok edilmesinin ve kötüye kullanılmasının engellenmesi” maddesi gereğince, bu söylemleri hakkın kötüye kullanılması şeklinde değerlendirerek, Sözleşmenin sağladığı korumanın kapsamı dışında tutmakta ve yapılan başvuruları kabul edilemez bulmaktadır.117 Nefret söylemi olmakla birlikte, Sözleşmenin temel değerlerini hükümsüz kılmayan veya bu temel değerleri yok etmeye elverişli bulunmayan söylemleri ise Sözleşmenin 10. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen “ifade özgürlüğünün sınırlanması” kapsamında 113 Jeremy Waldron, The Harm in Hate Speech, Harward Univeristy Press, Cambridge, Massachusetts, London, England, 2012, s. 64. 114 Bhikhu Parekh, Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory, (1st ed), Harward Univeristy Press, Cambridge, Massachusetts, 2000, s. 314. 115 Bu konuda ayrıntılı tartışmalar için bkz. Cengiz Gül/Seher Çakan, “AİHM Kararları Işığında Nefret, Şiddet ve Müstehcen İçerikli Söylemler Bakımından İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılması”, ERÜHFD, 2018, C. XIII, S. 1, s. 365-410; Hüseyin Göktepe, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Nefret Söylemi Ve Dine Hakaret”, TAAD, 2016, Yıl.7, S.25, s.169-211; Elif Çelik, “Nefret Söylemi İfade Özgürlüğünün Neresinde?”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, C. 4, S.2, s.205-240; Bleich, s.930, Küzeci, Law Commission, 2020, s.442-445. 116 Erbakan v. Turkey, (no. 59405/00), § 56, 6 July 2006. 117 Seurot v. France, (no.57383/00), decision on the admissibility,18 May 2004.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1