368 Uluslararası Tahkimde Vasıflandırmanın Hangi Hukuka Tâbi Olacağı Sorunu national the arbitration is in terms of the relevant factors; it is more appropriate for arbitral tribunals to take into account the lex arbitri as the governing law of qualification. If the transnational nature of arbitration proceedings outweighs, qualification should be made according to transnational standards. Such transnational standards can be found through comparative law analysis. Keywords: International Arbitration, Qualification, Lex Fori, Transnational Standards, Comparative Law Analysis GİRİŞ Hayat ilişkileri farklı hukuk sistemlerinde farklı hukuki kategoriler altında düzenlenmiş olabilir. Vasıflandırma, hâkimin önündeki fiili durumun (factual situation) ya da hayat ilişkisinin hangi hukuki kategoriye ait olduğunu tespit etmesidir.1 Dolayısıyla vasıflandırma yalnızca uluslararası özel hukuku değil hukukun tüm dallarını ilgilendirmektedir. Gerçekten de uluslararası tahkimde hakem heyeti2 önündeki uyuşmazlığın hangi hukuki meseleye ilişkin olduğunu tespit etmeden bir çözüm yolu bulamaz. Uluslararası tahkimde, hakem heyeti kendisine tanınan geniş takdir yetkisini kullanarak tahkim yargılamasının başından sonuna kadar competence-competence3 ilkesi gereğince önündeki uyuşmazlığı görmeye yetkili olup olmadığı dahil olmak üzere çeşitli konularda karar verirken vasıflandırma yapmayı gerektiren pek çok soruya cevap aramaktadır.4 Taraflar arasındaki uyuşmazlığın konusu hangi hukuki kategoriye girmektedir? Hangi konular usûle hangi konular esasa ilişkindir? Usûle uygulanacak hukuk ve esasa uygulanacak hukuk nelerdir? Tahkim anlaşmasının geçersizliği bakımından öne sürülen 1 William E. Beckett, “The Question of Classification (“Qualification”) in Private International Law”, British Year Book of International Law, 15, 1934, s. 46 2 Hakem heyeti ile tek hakem (sole arbitrator) veya hakem heyeti (arbitral tribunal) kastedilmektedir. 3 Uluslararası tahkimde competence-competence ilkesi, hakem heyetinin uyuşmazlığı karara bağlama konusundaki yetkisine kendisinin karar verebilmesi anlamına gelir, bu konuda bkz. Margaret L. Moses, The Principles and Practise of International Commercial Arbitration, 3rd ed, Cambridge, 2017, s. 96; Nigel Blackaby, Constantine Partasides, Alan Redfern, Martin Hunter, Redfern and Hunter on International Arbitration, 6th ed, Oxford University Press, 2015, para 5.105; Ziya Akıncı, Milletlerarası Tahkim, Vedat Kitapçılık, 4. Baskı, İstanbul, 2016, s. 164. 4 Gary B. Born, International Commercial Arbitration, Wolters Kluwer, 3rd ed., 2021, s. 1139-1140.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1