380 Uluslararası Tahkimde Vasıflandırmanın Hangi Hukuka Tâbi Olacağı Sorunu Yukarıdaki açıklamalarımız, uluslararası tahkim hukuku ve uygulamasında klasik kanunlar ihtilâfı kurallarının öneminin giderek azaldığını düşündürebilir. Eğer hakemler uygun gördükleri herhangi bir ihtilâf kuralını uygulayabiliyor ve hatta kanunlar ihtilâfı kurallarına başvurmadan doğrudan uygulanacak hukuku belirleyebiliyorsa, uluslararası tahkimde geleneksel kanunlar ihtilâfı yöntemlerinin gerçek bir rolü veya işlevi olduğu söylenebilir mi? Kanımızca kanunlar ihtilâfı meselelerinin uluslararası tahkimde hiçbir öneminin olmadığını söylemek yanlış bir değerlendirme olur. Uluslararası tahkimde elbette kanunlar ihtilâfı sorunları ortaya çıkmaktadır; ancak bu sorunlar yerel mahkemelerden farklı olarak iç hukuk ve yabancı hukuk ayrımından kaynaklanmamaktadır. Uluslararası tahkimde hakem heyeti için hiçbir hukuk iç hukuk olmadığı gibi tüm hukuklar ona aynı ölçüde yabancıdır. Bu sebeple bir vasıflandırma gereksinimi doğduğunda vasıflandırmanın hangi hukuka göre yapılacağını tespit etmek kolay olmayabilir. Lex forisi olmayan hakem heyeti önündeki uyuşmazlığı hangi hukuka göre vasıflandıracaktır? Bu noktada tahkim yeri hukukunun hakem heyetine diğer tüm hukuklar kadar yabancı olduğu unutulmamalıdır.70 Uluslararası tahkimde vasıflandırmanın tâbi olacağı hukuk konusunda yapacağımız değerlendirmelerde bu anlayıştan hareket edilecektir. A. Hakemlerin bir lex forisinin olmaması ve tahkimin ulusötesi niteliği Uluslararası tahkimde uyuşmazlığı gören hakem heyetinin bir “mahkemesi”, “forumu” ya da bu anlamda tâbi olduğu bir hukuk sistemi yoktur.71 Uluslararası tahkimdeki “tahkim yeri” kavramının da “lex fori”yi karşılamadığı kabul edilmektedir.72 Uluslararası tahkimde, tahkim yeri, hakem heyetinin yargı yetkisinin ülkesel sınırlarını çizen 70 Heiskanen, s. 450. 71 Goldman (Les conflicts de lois), s.347-483; Pierre Lalive, “Les regles de conflicts de lois appliquees au fond du litige pas l’arbitre international siegeant en Suisse”, Revue de l’arbitrage, 1976, s. 159; Gabrielle Kaufmann-Kohler, “Globalization of Arbitral Procedure”, Vanderblit Journal of Transnational Law, 36, 2003, s.1315; De Ly, s. 4; Redfern and Hunter, para 3.212-3.213; Julian D. M. Lew, Loukas A. Mistelis, Stefan Michael Kröll, Comperative International Commercial Arbitration, Kluwer Law International, 2003, s. 111. 72 Heiskanen, s. 449.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1