381 TBB Dergisi 2024 (172) Ayşenaz ÖZTÜRK bir ifade olmayıp, çoğun kez fiziki/hukuki uygunluğu veya popülerliği sebebiyle tercih edilen, uyuşmazlıkla veya taraflarla ilgisi olmayan tarafsız bir yerdir. Nitekim uluslararası tahkimde hakem heyetinin tahkim yeri hukuku dahil olmak üzere tüm hukuklardan bağımsız olması gerektiği görüşü bu düşünceden kaynaklanmaktadır.73 Dolayısıyla, uluslararası tahkimde hakem heyeti, mahkeme yargısında hâkim için önem arz eden iç hukuk/yabancı hukuk ayrımıyla ilgilenmez.74 Mahkemelerin hukuk sisteminin bir parçası oldukları ülke ve o ülkenin hukukuyla (lex fori) ilişkisi ile hakem heyetinin tahkim yeri ve bu yerin hukuku (lex loci arbitri) ile ilişkisi birbirlerinden tamamen farklıdır. Hakem heyeti ve tahkim yeri arasındaki ilişki devamlı olmayan ad hoc bir ilişkidir.75 Hakem heyetleri belirli bir yargı çevresindeki uyuşmazlıkların çözülmesi için teşekkül etmez. Yerel mahkemeler ise bulundukları yerin hukuk sisteminin bir parçası, yargı organıdır. Neredeyse tüm modern uluslararası tahkim kurallarınca kabul edilen hakem heyeti ve yerel mahkemeler arasındaki bu farkın en temel sonucu uluslararası tahkimde hakem heyetinin tahkim yerinin kanunlar ihtilâfı kurallarıyla bağlı olmadığıdır. Nitekim bu durum Sapphire76 tahkim davasında hakem heyeti tarafından şu şekilde ifade edilmiştir: “Adına adalet dağıttığı Devletin kanunlar ihtilâfı hukuku kurallarına uymakla yükümlü olan bir Devlet hâkiminin aksine, 73 Tarafların, tahkim anlaşmasıyla, tahkim yargılamasını tahkim yeri hukuku dahil tüm hukuklardan delokalize edip edemeyeceği, tahkimin tahkim yeri hukukunun emredici kurallarına tâbi olup olmadığı, tahkim yerinde iptal edilen bir hakem kararının tanıma ve tenfizinin mümkün olup olmadığı konuları yabancı doktrinde 1980li yıllarda oldukça tartışılmıştır: Jan Paulsson, “Arbitration Unbound: Award Detached from the Law of Its Country of Origin”, International and Comparative Law Quarterly, 30, 1981, s. 358; Hans Smit, “A-National Arbitration”, Tulane Law Review, 63, 1981, s. 629; Jan Paulsson, “Delocalization of International Commercial Arbitration: When and Why It Matters”, International and Comparative Law Quarterly, 32, 1983, s. 53; William W. Park, “The Lex Loci Arbitri and International Commercial Arbitration”, International and Comparative Law Quarterly, 32, 1983, s. 21; Jan Paulsson, “The Extent of Independence of International Arbitration from the Law of the Situs”, Contemporary Problems in International Arbitration, 1986, s. 297; Wiliam W. Park, “Judicial Controls in the Arbitral Process”, Arbitration International, 5, 1989, s. 230. 74 Heiskanen, s. 449. 75 Heiskanen, s. 449. 76 15.03.1963 tarihli Sapphire International Petroleum Ltd v The National Iranian Oil Co. Hakem kararı.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1