385 TBB Dergisi 2024 (172) Ayşenaz ÖZTÜRK Doktrinde karşılaştırmalı hukuk ve analitik hukuk bilimi teorisine getirilen eleştiriler uluslararası tahkim bakımından geçerli olmaz. Hakemlerin lex forisi olmadığı için önlerindeki uyuşmazlığı değerlendirirken herhangi bir hukuk sisteminin sınırları içerisinde kalmak eğiliminde değillerdir.90 Tahkim ulus-ötesi bir yargılama türü olduğu için hakem heyetinin de ulus-ötesi olduğu rahatlıkla söylenebilir. Hakem heyeti çoğunlukla farklı ülkelerden gelen farklı hukuki eğitim, altyapı ve deneyime sahip hakemlerden oluştuğu için, kanımızca hakemlerin karşılaştırmalı hukuk analizi yapmaları hâkimlere göre daha kolay olacaktır. SONUÇ Hakem heyeti tahkim yargılamasının farklı aşamalarında vasıflandırma faaliyetine başvurmak durumunda kalabilir. Lex forisi olmayan hakem heyetinin bu vasıflandırmayı hangi hukuka göre yapacağının tespit edilmesi gerekmektedir. Tahkim yargılaması yerel nitelikler taşıyorsa tahkim yeri hukukunda yer alan kavramlar dikkate alınabilir. Bunun sebebi tahkim yargılamasını bir bütün olarak idare eden hukukun tahkim yeri hukuku olmasıdır. Ancak uyuşmazlığın ulus-ötesi niteliği ağır basıyorsa vasıflandırma tahkim yeri hukuku dahil olmak üzere tüm iç hukuklardan bağımsız ulus-ötesi standartlar uyarınca yapılmalıdır. Hakem heyeti karşılaştığı bir vasıflandırma sorununu lex arbitriye mi yoksa ulus-ötesi standartlara göre mi çözeceğine karar verirken tahkim yeri, tarafların vatandaşlığı, işyeri merkezleri, sözleşmenin yapıldığı ve/veya ifa edildiği yer, sözleşmeye uygulanacak hukuk, hakem kararının etkilerinin hissedileceği yer gibi çeşitli unsurları dikkate almalıdır.91 Hakem heyeti yaptığı değerlendirme sonucunda tahkim yeri hukukunu değil ulus-ötesi normları uygulamaya kanaat getirirse, bu normları karşılaştırmalı hukukta bulacaktır.92 Sonuç olarak uluslararası tahkimde vasıflandırmanın uluslararası içtihat ve doktrinin karşılaştırmalı analizi aracılığıyla elde edilen, uluslararası tahkimin ihtiyaçlarına uygun soyut ve genel kavramlar kullanılarak yapılmasının en isabetli yöntem olacağı kanısındayız. 90 Redfern and Hunter, para 3.212-3.213. 91 Heiskanen, s. 457. 92 Heiskanen, s. 457.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1