73 TBB Dergisi 2024 (172) Cengiz Topel ÇİFTCİOĞLU ceninin de yaşamın korunması hakkından yararlanıp yararlanamayacağı konusunda tavır almaktan kaçınmıştır.23 Mahkeme, henüz doğmamış çocuğun Sözleşme’nin 2. maddesi kapsamında kişi sayılıp sayılmayacağı sorusuna soyut bir cevap vermenin arzu edilen bir durum olmadığını, bunun aslen mümkün de olmadığını belirtmiştir. Bu suretle Mahkeme, somut olayda gebeliğin sonlandırılmasının 2. madde kapsamına girip girmediğini incelemeyi gereksiz bulmuştur. Mahkeme, sonuçta, yaşamın ne zaman başladığı konusunda devletlerin geniş bir takdir hakkı bulunduğuna işaret etmiştir.24 3. Gebeliğin Sona Erdirilmesi, Rahim Tahliyesi, Kürtaj ve Düşük Kavramları NPHK’nın 5. maddesinin birinci fıkrasında, “gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilir” hükmüne yer verilmiştir. Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi 23 Çiftcioğlu, Yaşama Hakkı, s.162. 24 AİHM Büyük Dairesi 08.07.2004 tarihli Vo/Fransa kararında, “cenine zarar verme olayının Sözleşme’nin 2. maddesi kapsamında bir suç olarak değerlendirilmesinin gerekip gerekmeyeceğini tartışmıştır. Karara konu olayda, rutin bir checkup işlemi için hastaneye giden ve altı aylık hamile olup Fransızca konuşamayan başvurucunun, hastane personelinin hastaların soyadlarını karıştırması sebebiyle başka bir hasta ile karıştırılmış, gerekli tetkikler yapılmadan girişilen hatalı müdahale sonucunda da ileriki bir tarihte çocuğunu aldırmak zorunda kalmıştır. Ulusal hukukta başvurucu, doktorlara karşı adam öldürme davası açmamıştır, zira Fransız Hukukuna göre, ceninin, öldürme suçunun mağduru olması mümkün değildir. Burada, Mahkeme, ceninin yaşama hakkından yararlanıp yararlanamayacağı konusunda açık bir tavır almaktan kaçınmıştır. Ancak, mahkemeye göre, bu konuda söylenebilecek en fazla şey, ceninin devletler bakımından insan ırkından sayıldığının ortak bir nokta olmasıdır. Ceninin potansiyeli ve bir insan olabilme yeteneği onun insan onuru adına korunmasını gerektirmektedir. Fakat bu durum onu Sözleşme’nin 2. maddesi anlamında yaşam hakkına sahip bir ‘kişi’ yapmaz. Mahkemeye göre, yaşamın ne zaman başladığı konusunda devletlerin geniş bir takdir hakkı bulunmaktadır. Nihayet Mahkeme, somut olayda gebeliğin sonlandırılmasının 2. madde kapsamına girip girmediğini incelemeyi gereksiz bulmuştur. Ayrıca, Mahkeme’ye göre, Fransız Hukuku, bu olaylara karşı yeterli korumayı sağlamaktadır”. Dolayısıyla, Mahkeme, ceninin yaşama hakkına sahip bir ‘kişi’ sayılıp sayılmayacağı konusunda soyut ve genel bir cevap vermekten ısrarla kaçınmıştır (Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Oğuz Sancakdar/Rifat Murat Önok, İnsan Hakları El Kitabı, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021, s.104-105; Dönmez, s.139; Çiftcioğlu, Yaşama Hakkı, s.162).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1