Türkiye Barolar Birliği Dergisi 173.Sayı

90 Kuvvetler Ayrılığından Kuvvetler Birliğine; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi durumdur. ABD örneğindeki gibi yürütmeyi dengeleyecek/denetleyecek ikinci bir meclis de bulunmamaktadır. HSK ve AYM üzerinde özellikle üye seçimi aşamasında yürütme erki olarak cumhurbaşkanının etkisi yargı bağımsızlığı ilkesi ile bağdaşmamaktadır. HSK üzerindeki yürütme etkisi zamanla Yargıtay’ın ve Danıştay’ın siyasi iktidara göre şekillenmesine yol açmaktadır. Olağanüstü dönem cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yargı denetimi dışında tutulması da yargının yürütme üzerindeki denetleyici ve dengeleyici etkisini oldukça zayıflatmaktadır. Yasama ve yargı organları karşısında yürütmenin aşırı güçlenmesini sağlayan ve yürütmeyi diğer iki organın çok sınırlı denetimine bağlayan bu durum, güçler ayrılığı ilkesini zayıflatan bir sonuç ortaya çıkarmaktadır. Cumhurbaşkanına tanınan bazı yetkiler; başkanın güçlü, yasama ve yargı organlarının görece güçsüz olduğu Latin Amerika tipi başkanlık sistemlerindeki başkanlarda dahi bulunmamaktadır. Mevcut sistemde yasama ve yürütme arasındaki denge yürütme lehine ölçüsüz biçimde bozulmuştur.107 1789 tarihli İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi’nde ise şu ifadeler yer alır: “Hakların güven altına alınmadığı ve güçler ayrılığının belirlenmediği bir toplumun anayasası yoktur”.108 Bu bakımdan güçlerin birbirini dengelediği ve frenlediği bir anayasal sistemin oluşturulması ve yargı organının bağımsızlığının sağlanması, ülkemizi “anayasalı devlet” olmanın ötesinde bir “hukuk devleti” haline getirecektir. Bu sebeple kuvvetler ayrılığı ilkesi hukuk devleti ideali için ülkemiz açısından güncel kalması ve tutulması gereken en temel konulardan biridir. 107 Esen, s. 45-73. 108 Bildirinin 16’ncı maddesinin orijinal hali şöyledir: “Toute société dans laquelle la garantie des droits n’est pas assurée, ni la séparation des pouvoirs déterminée, n’a point de Constitution.”, https://www.conseil-constitutionnel.fr/le-bloc-deconstitutionnalite/declaration-des-droits-de-l-homme-et-du-citoyen-de-1789, erişim tarihi: 29.12.2023.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1