101 TBB Dergisi 2024 (173) Enes KETHÜDA Komiteye göre sosyal güvenlik sistemleri ayrımcı olmamalı ve sosyal adalet ilkesine uygun bir biçimde mümkün olduğunca kapsayıcı olmalıdır.7 Anılan belgelerin ve koruma organlarının tamamı sosyal güvenlik hakkının özneleri için müşkül durumlara karşı asgari yaşam standardı oluşturma işlevine vurgu yapmaktadır. Dolayısıyla sosyal güvenlik hakkının temel fonksiyonu, herkesin insan haklarının ve insan haysiyetinin gerektirdiği asgari sosyoekonomik koşullara sahip olmasını temin etmektir. Bu yönüyle sosyal güvenlik hakkı bugünün bireyci toplumsal yaşamı bakımından elzemdir. Zira sosyal düzeydeki bireycilik, güçlüğe düşmüş pek çok hak öznesinin ancak sosyal güvenlik sistemlerinin sağladığı güvencelerle hayata tutunabilmesine yol açmaktadır. Sosyallik vasfını haiz olan devletler, sahip olduğu bu niteliğin hakkını en zor zamanlarda hak öznelerinin yanında durarak verebilir. II. SOSYAL GÜVENLİK HAKKININ YARGILANABİLİRLİĞİ VE BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ KAPSAMI A. Sosyal Hakların Yargılanabilirliğine Dair Sorunlar ve Çözüm Önerileri İkinci kuşak haklar arasında yer alan sosyal güvenlik hakkı, pozitif statü hakları olarak da anılan sosyal ve ekonomik haklar arasında yer alır. Söz konusu hak kategorisiyle ilgili genel sorun, bunların talep edilemez ve yargılanamaz olduğuna dair yaygın bir kanaatin varlığıdır. Buna göre sosyal hakların kapsamı ve taraf devletlere yükledikleri ödevler belirsizdir.8 Ayrıca sosyal haklar pozitif yükümlülükler gerektirir ve sınırlı mali kaynaklara bağımlıdırlar, bu nedenle talep edilmeleri ve tamamen hayata geçirilmeleri mümkün değildir.9 Dahası sınırlı mali kaynakların kamusal ihtiyaçlara nasıl taksim edileceği politik ma7 ibid. 8 Serkan Yolcu, Anayasa Yargısında Sosyal Hakların Korunması, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018, ss. 92, 112-113; Tolga Şirin, “Bir İhtimal Daha Var O da Ölmek mi Dersin? (Sosyal İnsan Haklarının Anayasa Şikâyeti Yoluyla Dava Edilebilirliği Lehine Tezler ve Öneriler)”, Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu IV Bildiriler, İstanbul: Petrol-İş Yayını, 2014, s. 343. 9 ibid, Yolcu, ss. 92, 113 vd.; Tanör, ss. 8-10.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1