110 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği kapsam dışında bırakılmıştır. Dolayısıyla sosyal hakların dava edilemezliğine dair yaygın kanı, Anayasa’da öngörülen bireysel başvuru sisteminde de yansıma bulmuştur. Neticede Şirin’in de ifade ettiği üzere sosyal haklar bir kez daha “üvey evlat” muamelesi görmüş ve insan haklarının bölünmezliği ilkesi görmezden gelinmiştir.59 Öte yandan çeşitli nedenler, Anayasa’daki ortak alan hükmünün sosyal hakları en azından İHAM’ın koruduğu düzeyde kapsayacak şekilde yorumlanmasını gerektirmektedir. Birincisi, sosyal haklar Sözleşme’de lafzen yer almasa da İHAM etkililik prensibine ve dinamik yorum metoduna dayanarak Anayasa’da yer alan sosyal hakların bazı boyutlarını İHAS’ın çeşitli maddeleri kapsamında korunabilir bulmaktadır. Bu durumda söz konusu sosyal hak ve menfaatler İHAS ile Anayasa’nın kesişim kümesinde kalmaktadır. O hâlde AYM, bireysel başvuru kararlarında bu durumu hesaba katmalı, konu bakımından yetkisini sosyoekonomik alana genişletmelidir. Böyle bir yaklaşım şu temel nedenlerle elzemdir: İlk olarak Sözleşme’nin 32. maddesine göre Sözleşme’yi yorumlama ve onun kapsamını ortaya koyma yetkisi İHAM’dadır. Taraf devlet makamları, taraf olmanın gereklerini Sözleşme’nin lafzına göre değil İHAM’ın yorumlarına göre hayata geçirmelidir. Sözleşme’nin lafzı İkinci Dünya Savaşı döneminin henüz filizlenme aşamasındaki insan hakları anlayışını yansıtır. Daha önce ifade edildiği üzere Mahkeme bu kurucu iradeye yalnızca tamamlayıcı bir rol atfederek Sözleşme’yi bambaşka bir belgeye dönüştürmüştür.60 Orijinalist bir yaklaşım sergilemesi durumunda AYM bu dönüşümü ıskalamış olacaktır. Dahası böyle bir yaklaşım bireysel başvuru yolunun ihdas edilme amacı için de elzemdir. Zira bireysel başvuru usulü, İHAM’a giden bireysel başvuruları azaltma ve insan hakları standartlarını yükseltme niyetiyle ihdas edilmiştir.61 Mahkemenin İHAM’ın 59 Tolga Şirin, Bireysel Başvuru (Anayasa Sikâyeti) Usul Hukuku: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi - 7, 2. Baskı, Ankara: Epamat, 2018, s. 5 vd; Şirin, Armutcuoğlu, s. 11. 60 Ed Bates, The Evolution of the European Convention on Human Rights, New York: Oxford University Press, 2010. 61 Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/656), Dönem: 23, Yasama Yılı: 4, s. 18; Sibel İnceoğlu, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Türkiye ve Latin Modelleri, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2017, s. 237 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1