120 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği Erken tarihli bu karardan sonra Mahkeme tıpkı İHAM gibi sosyal güvenlik hakkına dair meseleleri adil yargılanma hakkının çeşitli boyutları kapsamında ele alma fırsatı bulmuştur. Bu çerçevede yaşlılık aylığının artış oranıyla ilgili davanın yedi yıl sürmesi, makul sürede yargılanma hakkı;103 maluliyet maaşının olması gerekenden oldukça geç bir tarihte bağlandığı bir yargılanmada gecikmenin nedenlerinin yeterince incelenmemesi, gerekçeli karar hakkı;104 emekliliğe esas çalışma süresiyle ilgili başvurucu lehine sonuçlanan davanın uygulanmaması, mahkemeye erişim hakkı105 ve Yargıtay dairelerinin sigorta primine esas kazanç miktarının tespiti konusunda başvurucular aleyhine farklı sonuçlara ulaşıyor olması hukuki belirlilik ilkesiyle bağlantılı olarak106 adil yargılanma hakkı kapsamında ele alınmıştır. Neticede gerek İHAM gerekse AYM başvurucuların sosyal güvenlik sistemleri çerçevesindeki hak iddialarını, meselenin özel hukuka bakan yönüne ağırlık vererek medeni hak ve yükümlülükler ve dolayısıyla adil yargılanma hakkı kapsamında görme eğiliminde olmuştur. Bu kapsamda sosyal güvenlik hakkı, adil yargılanma hakkının pek çok alt güvencesi kapsamında gündeme gelmiştir. Üstelik söz konusu usulü güvenceler doğurdukları sonuçlar itibarıyla yargılamanın yeniden görülmesini ve sosyal güvenlik hakkı lehine sonuçlanmasını sağlayabilmektedir. Diğer bir ifadeyle adil yargılanma hakkı her ne kadar esasen usul güvenceler vadetse de söz konusun güvencelerin doğurduğu bağlamsal ve çok yönlü sonuçlar sosyal güvenlik hakkının maddi yönüne de katkı sunabilmektedir. Ayrıca Mahkemeler esas incelemesinde zaman zaman meselenin sosyoekonomik boyutuna önem atfedebilmektedir. Örneğin makul sürede yargılanma hakkını ilgilendiren kimi davalarda yargılama konusu ödeneğin başvurucunun sosyoekonomik koşulları kapsamındaki önemi etkili olabilmektedir.107 103 Veysel Akdoğan, §§ 32-37. 104 Nurten Esen, B. No: 2013/7970, 10/6/2015. 105 Mehmet Hocaoğlu, B. No: 2013/3207, 15/10/2015, § 72-74. 106 Ahmet Gül ve diğerleri, B. No: 2014/1182, 22/9/2016. 107 Örneğin bkz. Salesi/İtalya, § 25. Zira sürenin makullüğünde hesaba katılan etkenlerden biri de başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliğidir. (Veysel Akdoğan, § 35.)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1