126 Sosyal Güvenlik Hakkının Bireysel Başvuru Yoluna Konu Edilebilirliği mevzuat, boşandıktan sonra eşiyle yaşamaya devam eden kadınların bu sosyal güvenceden yararlanamayacağını açıkça düzenlemektedir.136 Anayasa Mahkemesi, daha önce açıklanan farklı dinamiklere (ulusal ve sosyal haklar ile sosyal devlet ilkesini içeren bir anayasayla yetkilendirilmiş bir mahkeme olma) rağmen esasa dair incelemesinde de İHAM’ı taklit ederek kamusal makamlara geniş bir takdir alanı tanımaktadır. Mahkemeye göre: “Sosyal güvenlik, devlet tarafından üstlenilen önemli bir sorumluluk olup, bu sorumluluğun gereklerinin sağlıklı bir şekilde yerine getirilebilmesi için birtakım düzenlemeler yapılması kaçınılmazdır. Dolayısıyla devletin sosyal güvenlik alanına ilişkin takdir yetkisi geniştir.”.137 Üstelik Mahkeme Anayasa’nın “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” kısmındaki ilgili hükümleri paradoksal bir biçimde kamusal makamlara bıraktığı geniş takdir marjını haklılaştırmak için kullanabilmektedir. Bu kapsamda Mahkeme bazı kararlarında sosyal güvenlik hakkını kısıtlayan şikâyet konusu tedbirlerin aslında devletin sosyal güvenlik hakkını sınırlı mali imkânları doğrultusunda hayata geçirme çabalarının bir ürünü olduğunu vurgulamıştır.138 Yine Mahkeme Anayasa’nın “Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları” kenar başlıklı 65. maddesini de yetkili makamlara bırakılmış bir açık çek olarak görmüş, bu konuda etkili bir denetim yapma iradesi göstermemiştir139. Hükmün gerekçesine de atıf yapan Mahkeme, “… sosyal ve ekonomik hakların kişilere bir “talep hakkı” vermekten ziyade, devlete mali gücüyle sınırlı bir “ödev” yüklediğini…”140 kabul etmektedir. Dolayısıyla bu makaledeki önerilerin aksine Mahkemenin Anayasa’nın İHAS’tan farklı olan sosyal dinamiklerini ve Anayasa’nın bütünselliği ilkesini dolaylı koruma metodu aleyhine görmezden geldiği ve sosyoekonomik konularda ulusal bir mahkemeye yaraşır ve -İHAM’a kıyasla- daha etkili bir denetim yapma niyetinin olmadığı anlaşılmaktadır. 136 Emel Kavas, B. No: 2013/8032, 9/9/2015, § 38. 137 Zekiye Şanlı, § 58. 138 Hamza Buğdaci, § 63; Arif Sarıgül, B. No: 2013/8324, 23/2/2016, § 51. 139 Yolcu’ya göre Mahkeme’nin 65. maddeye ilişkin yaklaşımı, insan haklarının bütünselliği ilkesi ve sosyal hakların “anayasal hak” olma niteliğiyle bağdaşmamaktadır. Bkz. Yolcu, ss. 306 vd. 140 Kuddis Büyükakıllı, § 59. Ayrıca bkz. İsmail Hakkı Bulunmaz, §§ 66-67.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1